از تاکید جهان اسلام بر آموزش دختران تا انکار طالبان

ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم در سومین سال آموزشی در افغانستان هم‌چنان دوام یافت. طالبان، بر اساس تفسیرهای خودشان از دین و شریعت زنان را از حقوق شان از جمله آموزش منع کرده است. در همین حال شورای فقه اسلامی اتحادیه‌ی جهان اسلام، ممنوعیت آموزش دختران را محکوم کرده و از کشورها خواستند که زنان و دختران را از حق آموزش محروم نکنند. شماری از دختران نیز برخورداری از آموزش و کار را حق شهروندی و انسانی‌شان عنوان کرده و می‌گویند که طالبان نه بر اساس دین؛ بلکه بر اساس ستیز با زنان، آنان را از تمامی حقوق شان محروم کرده است. شماری از فعالان حقوق زن نیز با اشاره به فرمان‌ها و سیاست‌های طالبان در برابر زنان می‌گویند که این گروه به آزادی‌های مدنی و شهروندی باور ندارند. آنان هم‌چنان بر این باور استند که طالبان حقوق زنان و دختران را در گرو خواست‌های شان از جامعه‌ی جهانی گرفته است. 

فاطمه، دانش‌آموز صنف نهم مکتب بود که بر اساس فرمان طالبان از ادامه‌ی درس‌هایش محروم و خانه‌نشین شد. او، می‌خواست پس از ختم دوره‌ی مکتب در یکی از دانشگاه‌های دولتی کشور در رشته‌ی پزشکی تحصیل کند. اکنون، نه تنها که به رویای داکتر شدنش نرسیده؛ بلکه همه روزه در چهار دیواری خانه محبوس است.

او، یکی از دانش‌آموزان نخبه‌ی صنف بود و برای داکتر شدن از صنف نهم آمادگی می‌گرفت. می‌گوید که برای سپری‌کردن آزمون کانکور مضمون‌های چون ریاضی، فزیک و کیمیا را در آموزشگاه‌های خصوصی نیز فرا می‌گرفت تا بتواند آزمون کانکور را به‌ خوبی سپری کرده و در یکی از دانشگاه‌های دولتی کشور، قبول شود. 

پس از آن‌که طالبان مکتب‌ها را به‌روی دختران بالاتر از صنف ششم مسدود کرد؛ فاطمه نیز یکی از صدها هزار دختری بود که مجبور شد از ادامه‌ی آموزش‌هایش دست بردارد. باوجود این نیز او، تصمیم گرفت که برای رسیدن به رویاهایش صنف‌های آموزشی‌ بعضی مضمون‌های مکتب و صنف زبان انگلیسی را از طریق مرکزهای آموزشی خصوصی ادامه دهد؛ اما دیری نگذشت که طالبان آموزش دختران را در دانشگاه و آموزش‌گاه‌های خصوصی نیز ممنوع کرد.

پس از ممنوعیت آموزش دختران از مکتب و دانشگاه؛ شماری از دختران با دنبال کردن مرکزهای آموزشی هم‌چنان به درس‌های شان ادامه دادند. این گروه در جدیدترین مورد، به مرکزهای آموزشی با فرستادن مکتوبی نوشته‌اند که آموزش دختران بالاتر از صنف ششم ممنوع است و نباید آنان دختران بالاتر از 12 سال را در صنف‌ها بپذیرند. 

افغانستان، تنها کشوری در جهان است که دختران حق آموزش و کار را ندارند. مقام‌های مختلف طالبان از جمله وزیر تحصیلات عالی طالبان بارها از ممنوعیت آموزش دختران دفاع کرده است. این گروه در ابتدا گفته بودند که ممنوعیت آموزش دختران تا «امر ثانی» است؛ اما با گذشت سه سال؛ نه تنها که این ممنوعیت‌ها برداشته نشده است؛ بلکه طالبان با وضع فرمان‌های بیش‌تر زنان و دختران بیش‌تر از پیش محدود کرده است.

درحالی‌که سومین سال آموزش در افغانستان بدون حضور دختران دانش‌آموز بالاتر از صنف ششم جریان دارد و دانش‌آموزان نیز خواستار بازگشت به مکتب و دانشگاه استند؛ اتحادیه‌ی جهان اسلام نیز خواستار فراهم‌کردن زمینه‌ی آموزش برای دختران و زنان شده است. 

بیست‌وسومین اجلاس شورای فقه اسلامی که در شهر مکه برگزار شد، بر توان‌مندسازی زنان برای کسب دانش و مهارت‌های لازم در زمینه‌های مختلف تأکید کرد. این اجلاس هم‌چنین خواستار رفع موانع و محدودیت‌هایی شد که زنان در دست‌رسی به آموزش و پرورش با آن مواجه هستند.

شورای فقه اسلامی اتحادیه‌ی جهان اسلام در بیانیه‌ای که روز (جمعه، ۷ ثور) منتشر شد، بر اهمیت آموزش زنان در دین اسلام تأکید کرد. در این بیانیه آمده است: “شورای فقه اسلامی توصیه می‌کند که همه کشورها و مسلمانان جهان به زنان اجازه دهند تا دانش مفید در زمینه‌های مختلف را فرا گیرند و آنان را از این حق مسلم محروم نکنند.”

این شورا با اشاره به نقش کلیدی زنان در پیشرفت جوامع، تصریح کرد که زنان و مردان “جز در موردهای استثنایی براساس فطرت‌شان” برابر هستند و هیچ تفاوتی در حق آموزش و تحصیل بین آنان وجود ندارد.

از سوی دیگر، برخی از فعالان حقوق زن نیز می‌گویند که طالبان در اولین اقدام شان، زنان و دختران را از آموزش و در ادامه‌، در سه سال گذشته این محدودیت‌ها را هم‌چنان ادامه و گسترش داده است.

ترنم سیدی، فعال حقوق زن می‌گوید که طالبان آموزش دختران را به دلیل مخالفت به سیاست‌های سازمان‌های بین‌المللی و جامعه‌ی جهانی ممنوع کرده است. وی هم‌چنان می‌افزاید؛ این گروه باور دارد که آموزش‌های عالی برای دختران خلاف آموزه‌های اسلامی است و دین و شریعت را نقض می‌کند.

این فعال حقوق زن هم‌چنان با اشاره به خواست سازمان‌های حقوق بشری و جامعه‌ی جهانی از طالبان مبنی بر بازگشایی مکتب‌ها و لغو محدودیت‌های موجود بر زنان؛ می‌افزاید که این گروه هیچ اقدامی برای هم‌سوی با سازمان‌های بین‌المللی و رعایت حقوق بشری در نزدیک به سه سال حاکمیت شان انجام نداده است.

طالبان در نزدیک به سه سال حاکمیت شان بیش از 50 فرمان به هدف محدود کردن زنان و دختران صادر کرده است. مردم افغانستان، سازمان‌های حقوق بشری و جامعه‌ی جهانی بارها از طالبان خواسته‌اند که با لغو فرمان‌های موجود، زمینه‌ی آموزش و کار زنان و دختران را فراهم کرده و به قانون‌های بین‌المللی نیز احترام بگذارند.

طالبان؛ اما نه تنها که هیچ یک از این درخواست‌ها را نپذیرفته‌اند؛ بلکه این محدودیت‌ها را گسترش نیز داده است.