چیستی حکم اعتکاف برای زنان

از آن‌جایی که در ماه رمضان قرار داریم و اعتکاف یکی از عبادت‌های متداول در میان مسلمان است، خبرگزاری بانوان افغانستان، در مورد چند و چون حکم این عبادت در مورد زنان، با فضل‌الرحمن فقیهی استاد دانشگاه هرات گفت‌وگویی ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید. از نظر آقای فقیهی، اعتکاف، فرصت مناسبی است تا انسانی که در پیچ‌وخم‌های مادی دنیا غرق شده، خود را بازیابد و به قصد بهره‌بردن از ارزش‌های معنوی، از علایق مادی دست بکشد و خود را در اختیار پروردگار بگذارد و تقاضا کند که او را در راه راست ثابت نگه‌دارد تا بتواند به دریای بیکران انس و مهر خداوند، متصل شود.

اعتکاف:

اعتکاف در لغت به معنای درنگ کردن و ماندن در جایی به طور مطلق است؛ اما در اصطلاح فقه اسلامی، ماندن در مسجد جماعت به نیت ثواب اخروی همراه با روزه داشتن است.

حکم اعتکاف:

اعتکاف بر مسلمانان سنت کفایی است؛ یعنی سنت است که برخی از مردم از یک منطقه، اعتکاف را به جای آورند. با انجام این سنت از جانب برخی افراد، از ذمه‌ی دیگران نیز ادا می‌شود. اما اگر هیچ‌کس این کار را در یک منطقه انجام نداد، همه تارک سنت نبوی گفته می‌شوند. دلیل سنت بودن اعتکاف، این است که پیامبر صلی الله علیه وسلم و عده‌یی از صحابه به اعتکاف می‌نشستند.

شرایط اعتکاف:

سه چیز در اعتکاف شرط است: یکی ماندن در مسجد؛ دو دیگر نیت ثواب داشتن؛ سه‌دیگر روزه داشتن. هریک از این شرایط که نباشد اصطلاحاً اعتکاف گفته نمی‌شود.

زمان مناسب برای اعتکاف:

اعتکافی که سنت است، در ماه رمضان باید باشد. همه ماه رمضان وقت اعتکاف است؛ اما دهه‌ی آخر بهتر است و بر اعتکاف آن تأکید بیشتر شده است.

اعتکاف از نظر زمان محدود به وقت خاص نیست، تنها از آن‌رو که لازمه‌ی اعتکاف، روزه گرفتن است، باید در زمانی اعتکاف شود که شرعاً بتوان روزه گرفت. پس هرگاه روزه گرفتن صحیح باشد، اعتکاف نیز صحیح است، ولی بهترین زمان برای اعتکاف دهه‌ی آخر ماه مبارک رمضان است. اعتکاف در دهه آخر ماه رمضان، با آماده‌سازی انسان برای درک شب قدر و بهره‌برداری از فیض این شب گران‌قدر، بی ارتباط نیست.

حکم اعتکاف برای زنان:

اعتکاف برای زنان سنت و اختیاری است اگر انجام دهند پاداش آن‌را به دست آورده می‌توانند. اما اگر نتوانند مشکلی ندارد. همسران پیامبر صلی‌الله علیه وسلم به اعتکاف می‌نشستند و به عبادت می پرداختند.

شرایط اعتکاف برای زنان:

برای اعتکاف زنان، شرایط خاصی نیست؛ فقط باید روزه داشته باشند و در جایگاهی که در خانه‌ی شان برای عبادت مشخص کرده باشند، به اعتکاف می‌نشینند. تنها زنان نمی‌توانند در زمان قاعدگی به اعتکاف بنشینند؛ چون روزه و نماز را ادا کرده نمی‌توانند.

اعتکاف از این جهت برای زنان در خانه بهتر است چون ممکن است در مسجد ماندن زنان از لحاظ امنیتی خوب نباشد. ولی اگر شرایط امنیتی مناسب باشد، زنان هم می‌توانند برای اعتکاف به مسجد بروند.

پیشینه اعتکاف:

اعتکاف در دیگر ادیان اللهی هم وجود داشته اما به گونه‌های دیگری چون رهبانیت انجام می‌شده است. در اسلام اما شرایط اعتکاف به گونه‌یی است که هم عبادت انجام می‌شود و هم فرد از اجتماع دور نمی‌شود.

از زمانی که پیامبر اسلام (ص) اعتکاف را به مسلمانان آموزش داد، این سنت اسلامی در میان مسلمانان رواج پیدا کرد.

در حال حاضر مراسم اعتکاف در دهه‌ی پایانی ماه مبارک رمضان در بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله عربستان (مکه) با شکوه خاصی برگزار می‌شود.

ارزش معنوی اعتکاف:

دوری از مادیات و امور دنیوی و ملازمت مسجد و دوام ذکر و عبادت خدا، به تنهایی و بدون اعتکاف نیز دارای ارزشی والا و اهمیتی فراوان است که در این زمینه آیات، روایات و احادیث زیادی را با چنین مضمونی می‌توان یافت، اما اهمیت اعتکاف به طور مشخص در قرآن و احادیث مورد تاکید قرار گرفته است.

مصاحبه کننده: سیمین صدف