نشست گروه‌های کاری دوحه بدون حضور زنان؛ «مشروعیت‌بخشی به نقض حقوق زنان توسط طالبان است»
آی‌نور سعیدپور
در نشست اخیر گروه‌های کاری مرتبط با افغانستان در دوحه، بار دیگر حقوق بشر و حقوق زنان از آجندای گفت‌وگوها حذف شده و این نشست بدون حضور زنان و نهادهای مدنی برگزار شد.
این غیبت پرسش‌های جدی را درباره هدف‌های واقعی جامعه‌ی جهانی و سازمان ملل برمی‌انگیزد. در گفت‌وگویی با ترنم سیدی، فعال حقوق زن، او می‌گوید این حذف آگاهانه نه‌تنها مشروعیت طالبان را تقویت می‌کند؛ بلکه نقض صریح حقوق بشر و خیانت به عدالت‌خواهی زنان افغانستانی است.
گفت‌وگو با ترنم سیدی، فعال حقوق زن
سعیدپور: در نشست گروه‌های کاری مرتبط به افغانستان در دوحه، موضوع حقوق بشر و حقوق زنان در آجندا گنجانیده نشده است. به نظر شما چرا این مسایل نادیده گرفته شده‌اند؟
سیدی: حذف زنان از این آجندا نشان می‌دهد که بازی‌گران جهانی و منطقه‌ای پشت پرده و پشت‌سر این نشست‌ها برنامه‌هایی به میان آمده و هدف‌های دیگری را دنبال می‌کند.
از برگزاری چنین نشست‌ها معلوم می‌شود که جامعه‌ی جهانی تلاش دارند که با طالبان تعامل کند و به خاطر همین موضوع سعی می‌کنند که حقوق زنان و دختران در افغانستان را نادیده بگیرند.
سعیدپور: آیا فکر می‌کنید مسایل حقوق بشری به‌ویژه حقوق زنان، عمداً به حاشیه رانده شده‌اند؟
سیدی: فکر می‌کنم که جامعه‌ی جهانی و سازمان ملل به طور آگاهانه مسایل مروبط به زنان و حقوق بشر را نادیده بگیرند و این موضوع قطعا بسیار خطرناک و نگران‌کننده است.
حذف آگاهانه‌ی حقوق زنان از آجندای چنین نشست‌ها نشان‌دهنده‌ی این است که برخی از بازی‌گران بین‌المللی مسایل سیاسی و اقتصادی خودشان را بر مسایل انسانی و حقوق بشری اولویت می‌دهند.
سعیدپور: حذف این مسایل از آجندای نشست‌هایی در این سطح، چه پیامدهایی می‌تواند برای مردم، به‌ویژه زنان افغانستان، داشته باشد؟
سیدی: این روی‌کرد که سازمان ملل متحد فعلا روی دست گرفته قطعا نقض حقوق زنان و دختران از سوی طالبان را تقویت می‌کند و مشروعیت می‌بخشد.
چنین سیاست‌ها سبب شده که جامعه‌ی جهانی صدای زنان و دختران افغانستانی را نشوند. روی‌کردی که فعلا در سطح جهانی در برابر افغانستان روی دست گرفته شده باعث بی‌اعتمادی و ناامیدی در میان زنان و دختران شده است.
نهادهای بین‌المللی به شعارهای حقوق بشری اعتنای ندارد و متاسفانه چنین روی‌کردها و برخوردهای بین‌المللی طالبان را جسورتر می‌کند که بدون فشار جهانی و سیاسی محدودیت‌های خود را بیش‌تر کرده و زنان را بیش‌تر آزار داده و از جامعه حذف کنند.
سعیدپور: به عنوان یک نهاد بین‌المللی، آیا تمرکز اصلی سازمان ملل باید بر سکتور خصوصی و مبارزه با مواد مخدر باشد، یا بر وضعیت وخیم حقوق بشر؟
سیدی: قطعا که ما برای مبارزه به مواد مخدر و تقویت سکتور خصوصی موافق استیم. این دو موضوع برای شهروندان افغانستان نیز دارای اهمیت زیاد است.
اما باید به این مساله توجه داشته باشیم که هیچ توسعه‌ای پایداری بدون حضور فعالان زنان و دختران ناممکن است. بدون زنان هیچ تجارتی، رشد اقتصادی و هیج جامعه‌ی پویایی وجود نخواهد داشت.
سعیدپور: این نشست از سوی یوناما برگزار شد، آیا دفتر نمایندگی سازمان ملل بر مسایل اقتصادی و امنیتی اولویت می‌دهد و به حقوق زنان کم‌تر توجه دارد؟
سیدی: سازمان ملل باید در اولویت کاری و برنامه‌های خود باید بیش‌تر بر کرامت انسانی حقوق زنان و عدالت اجتماعی آنان تمرکز داشته و بها دهد.
قطعا تمرکز بر سکتور خصوصی بدون در نظر داشت وضعیت زنان و عدالت اجتماعی نتیجه‌ی ناپایدار خواهد داشت.
یوناما شاید تحت فشار برخی از کشورهای ذی‌نفع قرار دارد که نشان می‌دهد به طور علنی کم‌کم با طالبان وارد تعامل شده است.
این هم مشهود است همه‌روزه می‌بینیم که نشست‌هایی درباره‌ی افغانستان برگزار می‌شود؛ اما بازی‌گرانی که در آن‌جا حضور دارند دوست دارند با طالبان تعامل کنند.
به نظرم این کشورها ترجیع می‌دهند که به منافع جیوپولتیکی و سیاسی خود بیش‌تر تمرکز داشته باشد تا به مسایل مروبط به حقوق بشر.
در سوی دیگر، یوناما هم شاید ناچار باشد که به چهارچوب‌های سیاسی جامعه‌ی جهانی عمل کند.
اگر قرار باشد که تمامی تمرکز سازمان ملل و شماری از کشورها بر بخش اقتصادی باشد خوب نادیده گرفتن حقوق نیمی از جمعیت افغانستان در چنین نشست‌ها نقض آشکاری حقوق بشر و جنایت آشکار در حق زنان افغانستانی است.
سعیدپور: به نظر شما گنجانیدن بحث حقوق بشر در نشست‌های مربوط به افغانستان چقدر ضروری و اثرگذار است؟
سیدی: خیلی ضروری است که در نشست‌های بین‌المللی‌ای که د باره‌ی افغانستان برگزار می‌شود؛ بحث حقوق زنان و حقوق بشر بسیار پررنگ باشد. به نظرم اگر این بحث‌ها از آجندا حذف می‌شود شکست بزرگی برای عدالت، دادخواهی‌های زنان افغانستانی است.
حضور زنان در آجندای نشست‌های جهانی می‌تواند طالبان را وادار کند که به پاسخ‌گویی در برابر رفتارهای شان در برابر زنان و دختران. در سوی دیگر، صحبت در مورد وضعیت زنان می‌تواند زمینه را برای ایجاد فشارهای سیاسی بر طالبان فراه کند که فشارها برای تغییر رفتارها آن‌ها اعمال شود.
سعیدپور: به عنوان یک فعال حقوق زن، خواست و پیام شما به جامعه‌ی جهانی و سازمان ملل چیست؟
سیدی: بنا بر این، خواست ما از جامعه‌ی جهانی این است که به جای تعامل و تمرکز بر تعامل با طالبان، زنان و دختران افغانستانی را فراموش نکنند.
بخاطر حقوق زنان و دختران در افغانستان و پایداری این حقوق تلاش کنند که با اعمال فشارهای سیاسی طالبان را وادار به پاسخ‌گویی کرده و هم‌چنان آن‌ها را مجبور کنند که به حقوق زنان احترام بگذارند.
در جامعه‌ای که زنان و دختران کرامت انسانی نداشته باشند و از تمامی حقوق شان محروم باشند، چنین اجتماع یک جامعه‌ی سرد، خشن و بسیار زننده خواهد بود. ما متاسفانه امروز می‌بینیم که چنین چیزی وجود دارد و بازهم ما به عنوان فعالان حقوق زنان به جامعه‌ی جهانی این است که صدای عدالت‌خواهی ما را فراموش نکنند.
ما زنان تنها قربانی این سیاست‌ها نیستیم؛ بلکه بخشی از راه حل استیم. آینده‌ای بدون زنان و دختران صلح‌آمیز و انسانی نخواهد بود.
در تمامی نشست‌های که در باره‌ی افغانستان برگزار می‌شود باید زنان و دختران بخش مهمی از آن باشد. زیرا بدون حضور زنان بیرآینده نشست هیچ سودی برای افغانستان و جهان ندارد.
