تلاش جهان برای تغییر سیاست‌های طالبان بر آموزش دختران

مسئله‌ی آموزش و کار زنان در افغانستان، پای هیأتی از سازمان همکاری اسلامی، به‌شمول معاون این سازمان را به کابل کشاند. گفته می‌شود که زنان به‌شمول افنان، مدیر بخش زنان سازمان همکاری اسلامی، نیز عضو این هیات استند و به هدف متقاعد کردن طالبان مبنی بر تغییر در سیاست‌ها و برنامه‌های «عقب‌گرایانه‌ و زن ستیزانه‌ی» این گروه، به کابل آمده‌‌اند. هم‌زمان با سفر این هیأت بلند پایه، سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله‌ی طالبان گفته است که موضوع آموزش دختران مربوط این گروه است و طالبان زمینه‌ی آن را فراهم خواهد کرد. به گزارش باختر، سراج‌الدین حقانی گفته است طالبان «فرمایش» جهان را نمی‌پذیرند.

طارق علی بخیت، معاون سازمان همکاری اسلامی و نماینده‌ی ویژه‌ی این سازمان برای ⁧افغانستان⁩ در رأس یک هیأت با محمد خالد حنفی، سرپرست وزارت امر بالمعروف طالبان، مبنی بر نقض حقوق زنان در این کشور و تغییر روی‌کرد سیاست‌های این گروه در قبال آموزش و کار زنان، دیدار و گفت‌و‌گو کرده‌اند.

هم‌زمان با سفر این هیأت، سراج‌‌الدین حقانی در دیدار جداگانه‌ای با شماری از فرهنگیان افغانستانی مقیم اروپا، تاکید کرده است: «آموزش مربوط فرزندان ما است و هیچ‌ کسی دل‌سوزتر از ما برای فرزندان ما نیست.» خبرگزاری باختر تحت کنترول طالبان، به نقل از حقانی نوشته است که وی گفته؛ طالبان خواهان روابط مبتنی بر احترام متقابل با جامعه‌ی جهانی است و افزوده است که ملا هبت‌الله، رهبر این گروه در پیام عیدی خود «دنیا را به روابط نیکو دعوت کرد.»

گفتنی‌ است که ‏در ترکیب هیأت سازمان کنفرانس اسلامی عمدتاً زنان استند. زنان عضو سازمان همکاری‌های اسلامی در دیدار با مقام‌های طالبان استدلال کرده‌اند که آنچه این گروه بر زنان در افغانستان، روا داشته‌اند؛ هیچ مبنای شرعی و اسلامی ندارد. اما طالبان گفته‌اند که بحث آموزش و تحصیل زنان هیچ ارتباطی به کشورهای بیرونی و غربی ندارد. آنان مطابق فرهنگ و عنعنات جامعه‌ی افغانستان و هم‌چنین در چارچوب شریعت اسلامی تصمیم می‌گیرند.

‏از سوی هم محمد خالد حنفی، سرپرست وزارت امر بالمعروف طالبان، در دیدار با هیأت سازمان همکاری کشورهای اسلامی گفته است که این گروه به حقوق مشروع زنان «متعهد» است و به هیچ‌کسی اجازه‌ی پامال کردن حقوق زنان را نمی‌دهند.

ناجیه، دانش‌آموز از شهر مزار شریف در صحبت با خبرگزاری بانوان افغانستان، در پیوند به پی‌آمدهای محرومیت‌های آموزشی دختران، می‌گوید: «محرومیت‌ها‌ی آموزشی دختران در افغانستان، باعث می‌شود که یک قشر از جامعه بی‌سواد باقی بماند. دختران در افغانستان، در جهان مدرن از حق آموختن و نوشتن محروم استند. هرچند پس از اعمال محدودیت‌های آموزشی، شماری از دختران به آموزش‌های آنلاین روی آورده‌اند؛ ولی با توجه به سطح پایین اقتصاد خانواده‌ها دختران، با چالش‌های هزینه‌ی انترنیت روبه‌رو استند. از سوی دیگر انترنت کم کیفیت باعث شده تا دختران در این کشور حتی نتوانند از فرصت‌های آموزشی آنلاین نیز استفاده خوبی بگیرند.»

از سوی هم پروین، دختر ده ساله‌ی است که با شروع سال آموزشی جدید، از رفتن به مکتب باز ماند. او دانش‌آموزش صنف هفتم است که به دستور منع آموزش طالبان، دختران بالاتر از صنف ششم اجازه‌ی رفتن به مکتب را ندارند. مادر پروین، می‌گوید: «پروین هر روز از من می‌پرسد، اگر در ولایت دیگری سفر کنیم آیا می‌توانم به مکتب بروم؟»

مادر پروین، با اشک‌های که در چشم‌هایش حلقه زده و نمی‌تواند برای باز شدن مکتب دخترش فعلا کاری انجام دهد، می‌گوید؛ برای مصروف ساختن و این‌که دخترش از آموزش دور نماند؛ پروین را در کلاس آموزش هنر رسامی ثبت نام کرده است.

او اما از طالبان می‌خواهد تا به دختران اجازه‌ی رفتن به مکتب را بدهند: «به‌نظر من تنها خواست خانواده‌های افغانستانی، در شرایط کنونی دیدن فرزندان شان در لباس‌های مکتب است. ما از طالبان می‌خواهیم به دختران ما اجازه دهند تا مکتب بروند.»

صحبت‌ها از محرومیت‌های آموزشی دختران در حالی می‌شود که چندی پیش نیز اعضای سازمان کنفرانس اسلامی و شورای علمای جهان اسلام از عمل‌کرد طالبان و وضع محدودیت‌های روز افزون بر زنان افغانستان، را به تندی انتقاد کرده و از این گروه خواسته بودند که زنان را از بند آزاد کنند.

با این حال، رهبر شبکه‌ی حقانی گفت است که «دنیا باید بپذیرد و به آن عادت کند که افغانستان یک کشور مستقل است.» او با توجه بر درخواست‌ها مبنی بر بازگشایی مکتب‌های دخترانه از سوی کشورهای جهان، افزوده که «طالبان در امور داخلی کشورهای دیگر مداخله نمی‌کند و نمی‌پذیرد که دیگران برای این گروه فرمایش بدهد.»

طالبان پس از تسلط دوباره‌ی شان در افغانستان، در آگوست ۲۰۲۱، مکاتب‌های دخترانه را بستند و دختران را از رفتن به دانشگاه نیز محروم کردند. این گروه زنان را از کار در موسسات غیردولتی منع کردند و با صدور فرمان‌های متعدد، محدویت‌های گسترده‌ای بر زنان وضع کرده‌اند. به‌دلیل محدودیت‌های طالبان علیه زنان، نهادهای حقوق بشری می‌گویند این گروه آپارتاید جنسیتی را برقرار کرده و زنان را از جامعه حذف کرده است.

در جریان نزدیک به سه سال گذشته جامعه‌ی جهانی از طالبان خواسته تا مکتب‌های دخترانه را بازگشایی و محدودیت‌ها بر زنان را لغو کنند. طالبان تاکنون نه تنها اعتنای به خواست‌های جامعه‌ی جهانی نکرده بلکه درخواست‌های کشورها را «دخالت در امور داخلی» شان عنوان کرده‌ است.