طالبان و آزادی بیان؛ در ۱۹ ولایت صدای زنان در رسانه‌ها خاموش است

سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان (AJSO)، در هشت مارچ، روز جهانی زن، گزارش تحلیلی خود از وضعیت خبرنگاران زن و جامعه‌ی رسانه‌ها پس از سقوط نظام جمهوریت را منتشر کرد.

این سازمان حامی خبرنگاران با نشر رقم تکان‌دهنده‌ی گفته که در ۱۹ ولایت افغانستان هیچ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای زن فعالیت نمی‌کند. در بیانیه‌ای این سازمان آمده است پس از روی‌ کار آمدن طالبان، در بیشتر از نیمی از کشور، صدای زنان که نیمی از پیکر جامعه هستند؛ خاموش شده است. 

چالش‌های اقتصادی رسانه‌ها، وضعیت بد امنیتی و نداشتن مصئونیت کاری در رسانه‌ها، نبود زمینه‌ی کار، وضع محدودیت‌های روزافزون بر کار خبرنگاری و مسدود شدن شمار زیادی از رسانه‌ها باعث شده تا حجم بزرگی از خبرنگاران بیکار و فعالیت‌های رسانه‌ها توقف کند. 

در این میان کمیته‌ی حمایت از خبرنگاران می‌گوید که برخی خبرنگاران به دلیل نگرانی‌های امنیتی کشور را ترک کرده و در کشورهای ایران و پاکستان در وضعیت ناآرام روحی-روانی و دشواری‌های اقتصادی به‌سر می‌برند. 

این گزارش به‌مناسبت هشت مارچ، و به‌منظور برجسته‌ساختن چالش‌های خبرنگاران به‌ویژه خبرنگاران زن در داخل و خارج از کشور منتشر شد. 

کمیته‌ی حمایت از خبرنگاران به تعقیب این گزارش، شام روز جمعه بحث ویژه‌ی را به‌مناسبت روز جهانی هم‌بستگی زنان و حمایت از خبرنگاران زن افغانستانی در افغانستان و در تبعید، دایر کرد. 

این گفت‌و‌گو که در برگه‌ی کاربری اکس برگزار شد؛ ده‌ها تن خبرنگاران از داخل و خارج کشور به‌شمول شماری از مسوولین رسانه‌ها حضور یافتند. 

وضع محدودیت‌های روزافزون طالبان بر کار رسانه‌ای و محدود ساختن خبرنگاران زن، نبود مصئونیت شغلی زنان، خود سانسوری، افزایش تبعیض‌ مبتنی بر جنسیت، نگرانی‌های اقتصادی خبرنگاران زن و تلاش‌های ناکام گزارش‌گران زن برای پوشش اطلاعات به‌دلیل محدودیت‌های طالبان، از جمله مواردی بود که در این بحث بیان شد. 

سازمان حمایت از خبرنگاران افزوده است که در بیشتر از دو سال گذشته در نبود حمایت جامعه‌ی جهانی به‌ویژه نھادهای مدافع حقوق خبرنگاران و آزادی بیان باعث شده تا شمار زیادی از زنان خبرنگار از دفترهای کاری شان اخراج و یا خودشان به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی استعفا داده‌اند. این کمیته می‌گوید که خبرنگاران پیشین رسانه‌ها اکنون خانھ‌نشین شده‌اند. آنان قادر به‌تامین نیازمندی‌ھای اقتصادی‌شان نیستند.

طبق آمار این نهاد حامی رسانه‌ها، پس از تحولات سیاسی در کشور، جامعه‌ی رسانه‌ای افغانستان ٩۵ درصد از کارکنان زن خود را از دست داده‌اند. عده‌ی دیگری که هنوز فعالیت دارند؛ با چالش‌های فراوان و محدودیت‌های وضع شده از سوی طالبان مواجه‌اند. 

پوشش اجباری حجاب و زدن ماسک در حین اجرای برنامه و پوشش رسانه‌ای، اجازه نداشتن حق پخش و نشر صدای زنان در برخی از رسانه‌های شنیداری، حضور نیافتن و صحبت نکردن مقام‌های طالبان با خبرنگاران زن و حضور نیافتن زنان در کنار ھمکاران و مھمانان مرد در میزگردھا و سایر برنامه‌های از جمله محدودیت‌های وضع شده بر خبرنگاران زن است که این کمیته نگاشته است. 

در بیش از دو و نیم سال پسین، گزارش‌های متعددی از بسته شدن رسانه‌ها، هجوم بر رسانه‌ها، بازداشت و ضرب‌و‌شتم خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ها منتشر شده است.

سازمان حمایت از خبرنگاران نیز گفته است که طالبان «با کوچک‌ترین بهانه» خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ها را تهدید و زندانی می‌کنند.