کارگاه خیاطی در کابل؛ مسیری برای نان‌آوری و خودکفایی ۴۰۰ زن
حدیث حبیب‌یار و آیدا پویا
پس از بازگشت طالبان و اعمال محدودیت‌های گسترده بر کار و آموزش زنان، بسیاری از زنان خانه‌نشین شده و فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی خود را از دست داده‌اند. با این حال، شماری از زنان با ابتکارهای فردی راه‌های تازه‌ای برای حضور در جامعه جست‌وجو کرده‌اند. در همین میان، یک زن جوان با راه‌اندازی کارگاه خیاطی در کابل توانسته که زمینه‌ی آموزش و اشتغال را برای بیش از ۴۰۰ زن فراهم سازد.
سیما هاشمی، مسوول این کارگاه، می‌گوید که با وجود چالش‌ها و محدودیت‌های کاری، تلاش کرده است که با هزینه‌ی شخصی خود این کارگاه را راه‌اندازی کند. او هدفش از این کار را خودکفایی زنان و رسیدن آنان به استقلال مالی عنوان کرده است.
بانو هاشمی تنها با دو ماشین خیاطی ساده کارش را آغاز کرده و زنان به صورت دوره‌ای در کارگاهش آموزش می‌بینند. او بیان می‌کند که زنان و دختران پس‌از پایان دوره‌ی آموزشی‌شان به کار در این کارگاه گماشته می‌شوند.
این کارآفرین باور دارد که زنان اگرچه از آموزش و کار رسمی بازمانده‌اند؛ اما با داشتن مهارت‌های تولیدی می‌توانند دوباره زندگی خود را بسازند. وی گفت: «درست است که زنان اکنون از رفتن به مکتب و دانش‌گاه محروم هستند؛ ولی باید راهی برای خودکفایی پیدا کنند و من تلاش دارم با این کار زنان زیادی را از خانه‌نشینی نجات دهم».
بانو هاشمی هم‌چنان تأکید می‌کند که کم‌بود امکانات، نبود سرمایه و حمایت مالی، فشارهای اجتماعی و محدودیت‌های طالبان از مهم‌ترین چالش‌های سد راهش است.
او با وجود این دشواری‌ها، اکنون کارگاهش را به یک مرکز بزرگ هنر خیاطی تبدیل کرده و می‌گوید که زنان زیادی از گوشه و کنار شهر به کارگاهش می‌آیند. وی گفت: «بیش از چهارصد زن در این مرکز مصروف کار و آموزش هستند؛ آنان از مناطق مختلف به این کارگاه می‌آیند و من خوشحالم که برای نخستین بار تجربه‌ی کار و خودکفایی را در این‌جا حس می‌کنند».
هاشمی موفقیت کارگاه را نتیجه‌ی تلاش جمعی می‌داند و می‌گوید که اگر زنان دست به دست هم بدهند، می‌توانند در برابر هر محدودیتی بایستند. او آینده‌‌ی مرکز خود را روشن می‌بیند و امیدوار است که فعالیت‌هایشان زمینه‌ی اشتغال و خودکفایی زنان بیش‌تری را در آینده فراهم سازد.
این کارآفرین زن هم‌چنان گفته که بیش‌تر هنرجویان را دختران بازمانده از آموزش تشکیل می‌دهند و این کارگاه برای‌شان به «پناه‌گاهی» از هنر و امید بدل شده است.
فاطمه امیری، یکی از کارمندان این کارگاه است. او از ایجاد این مرکز استقبال کرده و می‌گوید که از طریق این کارگاه اکنون می‌تواند مصارف خود و خانواده‌اش را تامین کند. او می‌گوید: «این کارگاه فرصت آموزشی خوبی برای زنان فراهم کرده است. من از فعالیت در این کارگاه بسیار راضی هستم و توانسته‌ام به درآمد مناسبی نیز داشته باشم».
بانو امیری باور دارد که این کارگاه برایش تنها یک شغل روزمره نیست؛ بلکه زمینه‌ساز گام‌های بزرگ‌تر در زندگی‌‌اش است. وی افزوده است: «این گامی است که شاید روزی من را به تحقق آرزوهای از دست‌رفته‌‌ام نزدیک کند».
در همین حال، شماری از فعالان حقوق مدنی و کارشناسان اقتصادی از ایجاد چنین کارگاه‌هایی استقبال کرده و آن را مبارزه‌ی زنان در برابر محدودیت‌های طالبان و فقر عنوان می‌کنند.
شکیلا شهرزاد، فعال جامعه‌ی مدنی، ایجاد چنین کارگاه‌هایی را گامی مؤثر برای توان‌مندسازی زنان می‌داند. او معتقد است که ایجاد این کارگاه‌ها می‌تواند به زنان مهارت‌های فنی و حرفه‌ای بیاموزد و زمینه‌ی استقلال مالی آنان را فراهم کند. او گفته است: «این کار می‌تواند به کاهش وابستگی اقتصادی و افزایش اعتماد به نفس زنان کمک کند».
او می‌افزاید که کارگاه‌های خیاطی تنها یک حرکت اقتصادی کوچک نیستند؛ بلکه جنبه‌ی اجتماعی نیز دارند. به باور او، این گونه کار‌ها به زنان کمک می‌کند تا دوباره در جامعه حضور پیدا کنند و حس مشارکت اجتماعی‌شان را از دست ندهند.
هم‌چنان کارشناسان اقتصادی نیز به نقش این کارگاه‌ها در رشد اقتصاد خانواده و جامعه اشاره می‌کنند. آنان باور دارند که هرچند این‌گونه فعالیت‌ها خانگی به نظر می‌رسند؛ اما در مجموع می‌توانند سهم بزرگی در کاهش بی‌کاری زنان و افزایش مشارکت آنان در اقتصاد کشور داشته باشند.
شهلا صافی، کارشناس اقتصادی، در این زمینه می‌گوید که مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی از طریق این‌گونه کارگاه‌ها، سهم آنان را در تولید ناخالص داخلی افزایش می‌دهد و می‌تواند مقدمه‌ای برای توسعه‌ی کسب‌وکارهای بزرگ‌تر و حتی صادرات در آینده باشد. او گفت: «من باورمند استم که چنین کارگاه‌ها برای زنان تنها یک شغل کوچک نیستند؛ بلکه سرمایه‌گذاری اجتماعی و اقتصادی ارزش‌مندی به شمار می‌روند».
این کارگاه در حالی فعالیت می‌کند که طالبان پس از بازگشت به قدرت محدودیت‌های گسترده‌ای بر کار و آموزش زنان وضع کرده‌اند. با این حال، شماری از زنان تلاش دارند با راه‌اندازی فعالیت‌های کوچک، زمینه‌ی حضور اقتصادی و اجتماعی خود را در جامعه حفظ کنند.
