دختری از کابل در روز دوچرخه‌سواری؛ «طالبان نه بایسکل که زندگی ما را متوقف کرد»
آی‌نور سعیدپور
دو چرخه‌ای که یار و هم‌دمش بود و صبح‌های زیادی با آن ترافیک سنگین کابل را پشت سرگذاشته و دانش‌گاه رفته بود؛ اکنون در کنج حویلی زیر باران و با آفتاب رو به فرسودگی گذاشته است.
نرگس احمدی، دختر ۲۲ساله و دانش‌جوی دانش‌گاه کابل، سال‌ها با این دوچرخه از ترافیک سنگین پایتخت عبور می‌کرد تا به کلاس‌هایش برسد؛ اما امروز، نه از دانش‌گاه خبری هست و نه از رکاب‌زدن‌های پرامید.
نرگس یکی از صدها دختری است که پس از حاکمیت دوباره‌ی طالبان، از آموزش و آزادی‌های ابتدایی محروم شده است. او دانش‌جوی سال سوم رشته‌ی کمپیوتر ساینس بود که با بسته‌شدن دروازه‌های دانش‌گاه‌های دولتی و خصوصی به‌روی دختران، ناچار خانه‌نشین شد. اکنون بسیاری از روزهایش بدون هدف مشخص و بی‌هیچ فعالیت معناداری سپری می‌شود.
۳ جون، برابر با ۱۳ جوزا، روز جهانی دوچرخه‌سواری است؛ روزی که در افغانستان دیگر رنگ و بوی گذشته را ندارد.
پیش از روی‌کارآمدن طالبان، هرچند موانع فرهنگی و اجتماعی وجود داشت؛ اما در شهرهای بزرگ، شماری از دختران تلاش داشتند که سنت‌ها را زیر پا گذاشته و در خیابان‌ها رکاب بزنند. برای برخی، دوچرخه فقط وسیله‌ی نقلیه نبود؛ نماد آزادی و مقاومتی خاموش بود.
نرگس می‌گوید: «دوچرخه‌سواری برایم فقط رفت‌وآمد نبود، حس قدرت و استقلال می‌داد. حالا حتا اجازه ندارم تنها در خیابان راه بروم، چه برسد به رکاب‌زدن.»
او، به یاد می‌آورد که چهار سال پیش، هم‌راه با گروهی از دختران، به مکان‌های تفریحی می‌رفتند و با وجود نگاه‌های سنگین، مزاحمت‌ها و موانع اجتماعی، تلاش می‌کردند دیوارهای سنت را ترک بدهند؛ اما امروز، آن همه تلاش بی‌ثمر مانده است.
نرگس، با اشاره به محدودیت‌های روزافزونی که بر زنان و دختران وضع شده، می‌گوید که دیگر هیچ گاهی نمی‌تواند با دوچرخه‌اش از خانه بیرون شده و رکاب بزند.
مناسبت‌های جهانی برای شماری زیادی در سراسر جهان، فرصتی برای گرامی‌داشت و تجلیل از رویدادهای است که برای عادی‌سازی آن‌ها باید تلاش شود؛ اما روز جهانی دوچرخه‌سواری بر نرگس و دختران چون او، یادآور محدودیت‌ها و محرومیت‌های است که مجبور به پذیرش و گذر زمان با آن شده اند.
او، می‌گوید که چهار سال پیش، هیچ‌گاه تصور نمی‌کرد که حتا دوچرخه‌سواری و رکاب‌زدن، روز برایش به رویا و آروزی ناممکنی تبدیل شود.
نرگس می‌افزاید که طالبان هرگونه آزادی رفت‌وآمد را برای دختران و زنان به شدت محدود کرده و در بسیار از موردها در مکان‌های عمومی با آزار و اذیت کارمندان امر به معروف و نهی از منکر طالبان روبه‌رو اند. «حالی که بیرون می‌رویم، در هر کوچه یک چپن سفید ایستاد است که چادر خو پیش سر کن، روی خو بپوشان».
«طالبان نه فقط دوچرخه‌ها، که زندگی ما را متوقف کرده‌اند.» این را نرگس می‌گوید و با نگاه حسرت‌بارش به دوچرخه‌ی خاک‌گرفته‌ی گوشه‌ی حویلی، خاموش می‌شود.
روز جهانی دوچرخه‌سواری، در افغانستان یادآور حسرتی است که دخترانی مانند نرگس هر روز با آن زندگی می‌کنند؛ حسرت حرکت، حسرت آزادی، و حسرت آینده‌ای که هنوز نیامده، متوقف شده است.
سازمان ملل متحد، بر اساس توافق بین المللی ۱۹۳ کشور عضو، سوم جون را به عنوان روز جهانی دوچرخه سواری نامگذاری کرده است.
