درگیری طالبان و پاکستان از دیورند تا کابل؛ روایت زنان از وحشت و دلهره
آی‌نور سعیدپور
عقربه‌ها رو به ساعت چهار پس‌ازچاشت در حرکت است و نازنین، مانند هر روز دیگر، مشغول کارهای روزمره‌اش است. زمان رخصتی نزدیک می‌شود و کارمندان یکی‌یکی در حال جمع‌کردن وسایل و آماده‌شدن برای رفتن به خانه اند. گرد و خاک هوای پاییزی، آسمان کابل را خاک‌آلود کرده و شماری از کارمندان زودتر از وقت معمول، دفتر را ترک کرده‌اند. نازنین وضو می‌گیرد تا پیش از بیرون‌شدن، نماز عصرش را بخواند. روبه‌روی آینه ایستاده و صورتش را با دست‌مالی خشک می‌کند که ناگهان، با شنیدن صدایی مهیب و وحشت‌ناک، بی‌اختیار جیغ می‌کشد.
نازنین، ۲۷ ساله و ساکن کابل، در یکی از دفاتر واقع در ناحیه‌ی پانزدهم امنیتی شهر کار می‌کند. روز چهارشنبه، همه چیز در محل کارش طبق معمول پیش می‌رود؛ اما خبرهای پراکنده از درگیری مرزی میان طالبان و نیروهای پاکستانی که در رسانه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، نگرانی او و بسیاری از کابلیان را برانگیخته است. با این‌هم، او می‌کوشد تمرکز خود را بر کار حفظ کند.
در وقت چاشت، گوشی‌اش را برمی‌دارد، فیلترشکن را روشن می‌کند و در فیس‌بوک آخرین خبرهای درگیری مرزی را دنبال می‌کند. سپس دوباره به کارش برمی‌گردد.
به گفته‌ی نازنین، روز چهارشنبه شماری از هم‌کارانش به‌دلیل خستگی و نزدیک‌شدن پایان هفته، زودتر از دفتر بیرون رفته بودند و او در کنار چند نفر دیگر مشغول تکمیل آخرین جزئیات کار بود. تصمیم می‌گیرد پیش از رفتن، نماز عصرش را بخواند، چراکه ترافیک کابل سنگین‌تر از همیشه شده و روزهای پاییزی نیز کوتاه‌تر از پیش است.
در حالی که مقابل آینه ایستاده و صورتش را پاک می‌کند، صدایی مهیب و دل‌خراش فضا را می‌لرزاند. نازنین می‌گوید در همان لحظه، لرزش شدیدی را زیر پایش احساس کرده و با وحشت فریاد زده است. دست‌هایش را از روی گوش‌ها برمی‌دارد و به سوی هم‌کارانش می‌دود. هنوز چند ثانیه نگذشته که صدای دوم شنیده می‌شود و زمین دوباره به لرزه درمی‌آید.
او روایت می‌کند: «در آن لحظه گیج شده بودم، نمی‌دانستم چه اتفاقی افتاده. صدا بسیار وحشت‌ناک بود. یک‌بار صدا شنیده شد و بعد صدای طیاره‌ی جِت/هواپیمای بی‌سرنشین آمد. چند دقیقه نگذشته بود که بازهم صدا آمد و کل جا لرزید.»
نازنین با دو هم‌کارش به عجله از دفتر بیرون می‌زند. در هوا دود غلیظی موج می‌زند و صداهای بلند آمبولانس و موترهای آتش‌نشانی از هر سو شنیده می‌شود. باشندگان محل سراسیمه در حال دویدن اند و هر کس می‌کوشد بداند چه رخ داده است.
او می‌گوید: «وقتی بیرون برآمدم، دیدم از دو طرف دود به آسمان بالا می‌شود. مردم خیلی نگران و ترسیده بودند. هرکس به سمتی می‌دوید. یک‌بار روز سقوط کابل یادم آمد، همان ترس و آشفتگی مردم را دوباره دیدم.»
نظیفه (نام مستعار)، ساکن پروژه‌ی تایمنی شهر کابل، هم‌راه مادرش برای خرید بیرون رفته بود. هنگام بازگشت، صدای انفجارهای پی‌هم سبب ترس و نگرانی‌شان شد. او نیز، می‌گوید پس از نخستین صدا، صدای هواپیماهای بی‌سرنشین را شنیده است.
به گفته‌ی نظیفه، هر دو انفجار با فاصله‌ی اندکی رخ دادند و با شنیدن صدای دوم، بسیاری از موترها در جاده متوقف شدند و زنان و دختران از موترها پایین آمدند. او چشم‌دید خود را چنین روایت می‌کند: «صدا خیلی وحشت‌ناک بود. در موتر بودیم که صدای دوم هم آمد، به یک‌باره همه زنان از موتر پایین شدند و بعضی‌ها در سرک می‌دویدند. خیلی ترسیده بودیم.»
خالده (نام مستعار)، ساکن ناحیه‌ی پانزدهم کابل، می‌گوید انفجارها در چندمتری خانه‌شان رخ داده است. عصر چهارشنبه، ۱۵ میزان، اعضای خانواده یکی پس از دیگری از کار و مکتب به خانه بازمی‌گشتند که ناگهان صدای مهیبی سکوت خانه را شکست.
او می‌گوید: «نخستین صدا همه را شوکه کرد. دومین صدا واضح‌تر و نزدیک‌تر بود، زمین لرزید و شیشه‌ها یکی پس از دیگری فرو ریختند.»
در این رویداد به اعضای خانواده آسیبی نرسید؛ اما شوک روانی به‌ویژه بر کودکان تأثیر گذاشت. خالده می‌گوید که پس از انفجار شکسته‌های شیشه همه‌جا پخش شده و اعضای خانواده تا نیمه‌شب خانه را پاک کرده اند. آنان مجبور شده‌اند که شب را در اتاق‌های بدون شیشه، در سرمای پاییزی بگذارند.
تنش میان طالبان و پاکستان پس از حمله‌ی هوایی هفته‌ی گذشته‌ی پاکستان بر کابل و پکتیکا افزایش یافته است. در جریان این هفته دو طرف چندین‌بار در امتداد خط دیورند با یک‌دیگر درگیر شده‌اند.
پس از شنیده‌شدن صدای انفجار عصر روز چهارشنبه در کابل، ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان، در شبکه‌ی اجتماعی اکس نوشت که «یک تانکر تیل منفجر شده است». اما هم‌زمان، شبکه‌ی الجزیره به نقل از منابعی در میان طالبان، حمله‌ی هوایی پاکستان بر کابل را تأیید کرد.
تلویزیون دولتی پاکستان نیز، گزارش داد که ارتش آن کشور حمله‌های هوایی هدف‌مند در کابل و کندهار انجام داده است. طالبان تا اکنون آماری رسمی از تلفات در کابل منتشر نکرده‌اند؛ اما شفاخانه‌ی ایمرجنسی در کابل، اعلام کرده که در پی این انفجارها، ۴۰ نفر به این مرکز منتقل شده‌اند که در میان آنان پنج کشته و شماری از زنان و کودکان نیز شامل‌اند.
در اعلامیه‌ی این شفاخانه آمده که وضعیت صحی ۱۰ نفر از زخمیان وخیم است. قربانیان دچار زخم‌های ناشی از ترکش، ترومای غیرنافذ و سوختگی شده‌اند.
دژان پنیک، مدیر این شفاخانه، نیز گفته است: «ما شروع به پذیرش آمبولانس‌هایی پر از مجروح کردیم و متوجه شدیم که انفجارها در چند کیلومتری شفاخانه‌ی ما رخ داده است.»
مسئولان ایمرجنسی تأکید کرده‌اند که آمار کنونی ابتدایی است و احتمال افزایش تلفات وجود دارد.
ذبیح‌الله مجاهد، روز گذشته هم‌چنان اعلام کرده که در حمله‌های پاکستان بر اسپین‌بولدک کندهار، ۱۲ غیرنظامی کشته و بیش از ۱۰۰ تن زخمی شده‌اند. به گفته‌ی مقام‌های محلی طالبان، در حمله‌های هوایی دیگر بر بخش‌هایی از کندهار نیز ۴۰ تن کشته و بیش از ۱۷۰ نفر زخمی شده‌اند که بیش‌ترشان زنان و کودکان اند.
دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، امروز (پنج‌شنبه، ۲۴ میزان) در بیانیه‌ای اعلام کرده که درگیری میان طالبان و پاکستان از ۱۰ اکتبر به این‌سو شدت یافته و از هر دو طرف خواسته تا خویشتن‌داری کرده و از تلفات غیرنظامیان جلوگیری کنند.
هرچند شام‌گاه چهارشنبه، ۱۵ میزان، دو طرف از توافق بر آتش‌بس ۴۸ساعته خبر دادند؛ اما ساعاتی بعد مقام‌های محلی طالبان در کندهار گزارش دادند که پاکستان آتش‌بس را نقض کرده است. به گفته‌ی منابع محلی طالبان، در پی این نقض، یک غیرنظامی کشته و چهار تن دیگر زخمی شده‌اند.
