محدودیت‌های سیستماتیک طالبان و تلاش زنان برای برابری

بخش زنان سازمان ملل متحد گفته است که زنان و دختران در افغانستان باوجود محرومیت سیستماتیک به‌شدت در برابر این وضعیت مقاومت می‌کند. شماری از دختران نیز می‌گویند که آنان در برابر وضعیت موجود، هیچ‌گاه تسلیم نشده و هم‌چنان به فعالیت‌ها و تلاش‌های شان از راه‌های مختلف ادامه می‌دهند. از سوی دیگر، برخی از فعالان حقوق زن می‌گویند که بافت‌های سنتی جامعه‌ باعث ایجاد مشکل‌های زیاد در برابر پیش‌رفت زنان و حضور گسترده‌ی آنان در بخش‌های مختلف شده است. آنان تاکید دارند که پس از حاکمیت طالبان این وضعیت به‌شدت بدتر شده است.

بخش زنان سازمان ملل متحد، با نشر پیامی در برگه‌ی اکس نوشته است که پس اگست ۲۰۲۱، همه چیز برای زنان و دختران تغییر کرده است.

نازیه، دانش‌جویی دانشگاه پل‌تخنیک کابل، در بیش از یک‌سال گذشته خانه‌نشین شده است. او، نیز می‌گوید که با حاکمیت طالبان زندگی او به‌گونه‌ی کامل دگرگون شده است. علاوه بر محدودیت‌های دیگر که بر او و سایر دختران و زنان وضع شده؛ رویایی انجنیر شدنش به‌دلیل محدودیت‌های طالبان تحقق نیافته و این بزرگ‌ترین ناامیدی وتغییر در زندگی‌اش محسوب می‌شود.

حاکمیت طالبان برای او مانند صدهزار دختر دیگر در افغانستان تجربه‌ی جدید توام با محرومیت، تبعیض و سرکوب بوده است. او، ۱۹ ساله است و در بیش از دو دهه حاکمیت دموکراسی در پایتخت افغانستان بزرگ شده است. به گفته‌ی خودش برای سهم‌گیری در پیش‌رفت و ترقی کشوراش شبانه‌روزی تلاش کرده است.

نازیه، می‌افزاید که حتا در کابوس‌هایش هم تصور نمی‌توانست که روزی تمام تلاش‌ها و هدف‌هایش این‌گونه از سوی گروه طالبان نابود شود. “حتا به عنوان خواب وحشت‌ناک هم نمی‌دیدم که روزی طالبا از کوه‌ها پایین شده و در افغانستان حکومت کند”. 

این دانش‌جو؛ اما باوجود محرومیت از آموزش در دانشگاه، تلاش کرده که از راه‌های دیگر مهارت‌هایش رشد دهد. نازیه در بیش از یک سال گذشته درگالرهای مختلف هنری شرکت کرده و نقاشی را آموخته است. هرچند که او به‌دلیل محدودیت‌های روزافزون طالبان نتوانسته در گالری به آموزش‌اش ادامه دهد؛ اما در خانه به تمرین‌اش ادامه داده است. می‌گوید که با استفاده از ویدیوهای که در یوتیوب است، نقاشی را تمرین می‌کند.

علاوه بر اشتراک در گالری هنری در صنف زبان انگلیسی نیز شرکت می‌کرد؛ اما طالبان آموزش‌گاه‌های خصوصی را نیز در کابل به‌روی دختران بالاتر از صنف ششم مسدود کرده است. اکنون که راه‌های آموزشی یکی پی‌دیگر به‌روی وی و دختران دیگر مسدود می‌شود؛ او در صنف‌های آنلاین شرکت می‌کند. 

نازیه باورمند است که این وضعیت برای مدت زمان طولانی در افغانستان دوام نخواهد کرد. او، تصمیم گرفته، تا زمانی‌که باردیگر فرصت حضور و فعالیت آزادنه به زنان و دختران داده می‌شود، به تلاش‌هایش ادامه دهد.

بخش زنان سازمان ملل متحد می‌گوید که زنان و دختران باوجود محرومیت سیستماتیک؛ اما به روشن‌های منحصر به فرد خود در برابر این وضعیت مقاومت کرده و ایستادگی می‌کنند. 

این سازمان افزوده که زنان با رهبری کسب‌وکارهای خانگی، تأسیس مکتب‌ها و حمایت از حقوق خود در افغانستان هم‌چنان ادامه می‌دهد.

لیلا -نام مستعار- زمانی‌که طالبان قدرت را به‌دست گرفت او دانش‌آموز صنف دوازدهم بود. او، می‌خواست پس از سپری کردن آزمون کانکور، در یکی از رشته‌های طبی تحصیل کند.

به گفته‌ی لیلا، داکتری رویا و هدف دیرینه‌اش بود و بارها تصور کرده بود که لباس سفید داکتری را بپوشد. با روی کار آمدن طالبان این هدف‌اش از هم پاشیده است.

اکنون او مجبور شده که برای گذر از وضعیت روانی‌ای بداش، روزانه خامک‌دوزی کند. لیلا می‌گوید که هرچند از این راه درآمد آن‌چنانی ندارد؛ اما این مصروفیت برایش کمک می‌کند که کم‌تر به هدف‌ها و رویاهای از دست‌رفته‌اش فکر کند. “روز تا شب گل‌دوزی می‌کنم. مه هم به ای کار خوش نیستم. خو باز همی خوب است که کم‌تر فکر می‌کنم و روزها یک مصروفیت می‌داشته باشم”. 

هرچند او به کار صنایع‌دستی مصروف است؛ اما باوجود زحمت فراوان در مقابل کارش درآمد اندکی دارد. وی می‌گوید، با پولی که راه خامک‌دوزی به‌دست می‌آورد فقط می‌تواند ماهانه پول انترنت و بعضی از مصرف‌های کوچک‌اش را تامین کند.

لیلا از وضعیت خود و سایر دختران شکوه دارد و می‌افزاید که برای نسل جوان باید به‌دور از جنسیت‌شان فرصت‌های آموزشی و کاری فراهم شود.

او، در حالی خواستار چنین فرصتی برای دختران است که طالبان به‌عنوان حاکمان افغانستان به برابر جنسیتی اعتقاد نداشته و تمام آزادی‌های فردی زنان و دختران را سلب کرده است. آن‌ها اکنون حاکمیت تک جنسیتی را ایجاد کرده و هم‌چنان زنان و

دختران را به‌گونه‌ی کامل از سطوح تصمیم‌گیری حذف کرده‌اند.

از سوی دیگر، برخی از فعالان حقوق زن می‌گویند که بافت‌های سنتی جامعه‌ی افغانستان باعث ایجاد مشکل‌های شدید در برابر پیش‌رفت زنان و حضور گسترده و برابر آنان در بخش‌های مختلف شده است.

ترنم سیدی، فعال حقوق زن می‌گوید که هرچند زنان و دختران همواره در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی با مشکل‌های زیادی مواجه بود؛ اما در دوهه‌ی گذشته، حضور آنان در بخش‌های مختلف از جمله تجارت‌های کوچک و متوسط افزایش چشم‌گیری داشت.

این فعال حقوق زن، با اشاره به حاکمیت مجدد طالبان و وضع محدودیت‌های روزافزون بر زنان می‌افزاید که اقدام‌های طالبان، باعث حذف زنان از جامعه شده و زندگی آنان را در بخش‌های مختلف متاثر کرده است. 

خانم سیدی هم‌چنان با اشاره به محدودیت طالبان می‌گوید که این گروه آموزش عالی برای زنان را به‌دلیل مخالفت با سیاست‌های جهانی ممنوع کرده است. وی، می‌گوید، طالبان معتقداند که آموزش دختران، باورهای اسلامی را نقض می‌کند. 

پیش‌تر بخش زنان سازمان ملل متحد مبارزه‌ی زنان و دختران افغانستانی را مبارزه‌ی جهانی عنوان کرد.

گفتنی‌ست که زنان و دختران با محدودیت‌های شدید مواجه‌اند. باوجود این آنان، بازهم به‌گونه‌های مختلف به فعالیت‌های‌شان برای دست‌یابی به حقوق شان ادامه داده‌اند.

پس از سرکوب‌ها و برخورد خشونت‌آمیز طالبان با اعتراض‌های خیابانی زنان، آنان دادخواهی‌های شان را از خیابان به خانه آورده و اعتراض‌های شان را در مکان سربسته برگزار می‌کنند.

پس از ممنوعیت کاری زنان، شماری از دختران برای تامین و تهیه‌ی مصرف‌های زندگی‌شان به صنایع‌دستی، تجارت‌های کوچک و متوسط رو آورده‌اند.