گزارش یوناما: طالبان رد و منتقدان آن‌را «تقلیل جنایت طالبان» عنوان کردند
آی‌نور سعیدپور
پس از آن‌که بخش حقوق بشر یوناما، وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان را به نقض حقوق بشری متهم کرد؛ برخی از فعالان حقوق بشر و گروه‌های اعتراضی می‌گویند که یوناما نباید «جنایت‌ها و نقض حقوق بشر» را به یک نهاد طالبان تقلیل دهد. آنان می‌افزایند که بیش‌تر سران گروه طالبان به‌شمول رهبر این گروه به گونه‌ی مستقیم و غیرمستقیم در نقض حقوق بشر به‌ویژه وضع محدودیت‌ها بر زنان و دختران دست دارند. وزارت امر به معروف طالبان در سه سال گذشته، فرمان‌ها و دستورهای را به هدف محدود کردن آزادی‌های زنان و دختران وضع و تطبیق کرده است. زنان و دختران در این مدت از سوی کارمندان وزارت امر به معروف طالبان در فضاهای عمومی مورد توهین، تحقیر، توهین و حتا بازدشت قرار گرفته اند.
فروزان احمدی، ۲۴ ساله و در کابل زندگی می‌کند. او تجربه‌ی سه سال زندگی در حاکمیت طالبان را دارد. در دوران جمهوری به مکتب و دانش‌گاه رفته و دانش‌آموخته‌ی رشته‌ی خبرنگاری است. می‌گوید هرچند خبرنگاری را به علاقه‌ی زیاد و هدف‌های بلند خوانده؛ اما اکنون به دلیل فرمان‌ها و محدودیت‌های طالبان کار کرده نمی‌تواند.
زندگی فردی و اجتماعی خانم احمدی مانند میلیون‌ها دختر دیگر از فرمان‌های طالبان متاثر است. او می‌گوید که وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان یکی از نهادهای «به شدت افراطی و زن‌ستیز» است که هدف آن ایجاد وحشت و ترس در جامعه‌ی زنان می‌باشد.
فروزان می‌گوید که کارمندان وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در فضاهای عمومی با بررسی کردن ظاهر زنان و دختران برای آنان وحشت را ایجاد کرده‌اند. به گفته‌ی وی اکنون بیش‌تر زنان و دختران از حضور در فضاهای عمومی ترس دارند.
بانو احمدی که در پایتخت زندگی می‌کند، می‌گوید بارها شاهد خشونت کارمندان امر به معروف طالبان با زنان بوده است. از سوی دیگر وی از مردان نیز گله‌مند است. به گفته‌ی وی در حالی که این گروه حریم خصوصی زنان را نقض کرده و حتا آنان را به دلیل پوشش شان بازداشت و زندانی کردند؛ هیچ کسی از آنان دفاع نکرده و آنان را در «دستان و زندان» طالبان تنها گذاشتند.
وی می‌افزاید که بازداشت زنان و دختران از سوی طالبان در جامعه ننگ و عار پنداشته می‌شود و بیش‌تر دختران پس از رهایی از زندان‌های این گروه نمی‌توانند در اجتماع زندگی عادی داشته باشد. «بسیاری می‌گویند که او دختری را که طالب برده دیگه دست خوده از بشوید.»
زنان: گزارش و اعلامیه کافی نیست؛ طالبان محاکمه شود
از سوی دیگر برخی از جنبش‌های اعتراضی نیز به گزارش جدید یوناما واکنش نشان داده‌اند. گروه اعتراضی زنان موسوم به «جنبش زنان برای صلح و آزادی»، گفته است که «تقلیل جنایت‌های» طالبان در حد عمل‌کرد یک وزارت‌خانه کار «اشتباه و چشم‌پوشی» از نقض حقوق بشری از سوی سایر نهادهای این گروه به شمول سران طالبان است.
جنبش زنان برای صلح و آزادی با نشر اعلامیه‌ای گفته است که زنان و دختران در سه سال گذشته براساس فرمان رهبر گروه طالبان از آموزش، کار، مشارکت سیاسی و اجتماعی باز داشته شده‌اند.
در این اعلامیه آمده است؛ به امر ریاست استخبارات طالبان، «هزاران فرد بی‌گناه» در زندانی‌های این گروه تحت شکنجه قرار دارند و برخی نیز به قتل رسیده اند. زنان معترض افزوده که افراد بلندپایه‌ی طالبان متهم به «قتل، تجاوز، لواط، نکاح اجباری و ده‌ها جنایت فراموش ناشدنی» دیگر استند. به گفته‌ی آنان مقام‌های این گروه نیز با بی‌اعتنای سخنان «زن‌ستیزانه» را در رسانه‌ها و مکان‌های عمومی بیان می‌کنند.
جنبش زنان برای صلح و آزادی تاکید کرده است که همه‌ی رهبران و مقام‌های این گروه حقوق بشر را نقض کرده و هم‌چنان جنایت علیه بشریت را نیز مرتکب شده‌اند. زنان معترض افزوده که این گروه سیستم «آپارتاید جنسیتی» را در کشور نهادینه کرده و این رفتارها نباید به یک نهاد طالبان منحصر شود.
زنان معترض از دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان خواسته است با توجه به نقض گسترده‌ی حقوق بشری در افغانستان به تهیه‌ی گزارش‌ها و صدور اعلامیه‌ها اکتفا نکرده؛ بلکه برای متوقف کردن این «جنایت‌ها» قطعانه وارد عمل شود.
در بخشی از این اعلامیه از جامعه‌ی جهانی خواسته شده است که سران طالبان به دلیل رفتارشان با زنان و نقض حقوق بشر باید مورد پی‌گیری قرار گیرد و در محکمه‌ی بین‌المللی جزا معرفی شود.
اعضای جنبش زنان برای صلح و آزادی هم‌چنان تاکید کرده که سیاست «تعامل و مماشات» با طالبان، این گروه را به انجام «جنایت» در برابر زنان و مردم افغانستان تشویق می‌کند.
از سوی دیگر امرالله صالح، معاون اول ریاست‌جمهوری پیشین نیز در واکنش به گزارش جدید یوناما گفته است که این نهاد تلاش دارد بحران چندین بعدی و خونین افغانستان را کوچک جلوه دهد و آن‌را محدود به موارد نقض حقوق بشر، لایحه وظایف اداره‌ی امر به معروف طالبان و مشکل‌های زنان کند.
آقای صالح با نشر پیامی در برگه‌ی اکس خود خطالب به یوناما نوشته: «خموشی تان بهتر بود. نطق چاپلوسانه‌ی تان صدمه‌ی جبران‌ناپذیر به حیثیت سازمان ملل متحد است».
طالبان گزارش یوماما را بی‌جا عنوان کرد
طالبان، در واکنش به گزارش جدید یوناما از فعالیت وزارت امر به معروف و نهی از منکر خود دفاع کرده و فعالیت این وزارت شان را تطبیق «احکام معلوم و معروف اسلامی» عنوام کردند.
ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان با نشر پیامی در برگه‌ی اکس خود نوشته است: « انتقادات یوناما بر پروسیجر وزارت امرالمعروف، نهی عن المنکر و سمع شکایات به‌جا نیست».
آقای مجاهد در ادامه افزوده که گزارش‌گران یوناما تلاش دارند که افغانستان را از دید غرب بررسی کند که به گفته‌ی وی این کار «درست» نیست.
سخن‌گوی طالبان هم‌چنان مدعی شده که حکومت این گروه در سه سال گذشته حقوق «شرعی» همه‌ی شهروندان را تامین کرده و با همه‌ی زنان و مردان برخورد «شرعی» صورت می‌گیرد. به گفته‌ی آقای مجاهد در حاکمیت این گروه با هیچ کسی «ظلم و تجاوز» صورت نمی‌گیرد.
طالبان در نزدیک به سه سال حاکمیت شان همواره گزارش‌ها از نقض حقوق بشر در افغانستان را رد کرده است. این گروه هم‌چنان مدعی‌ست که حقوق زنان را نیز مطابق به شریعت اسلامی تامین کرده است. در حالی‌که زنان و دختران حتا از آموزش و کار در حاکمیت شان منع شده‌اند.
یوناما، روز گذشته (سه‌شنبه، ۱۹ سرطان)، گزارش جدیدی را در مورد فعالیت وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان منتشر کرد. این گزارش عمل‌کرد این وزارت طالبان را از ۱۵ آگست ۲۰۲۱ تا ۳۱ مارچ سال ۲۰۲۴ بررسی کرده است.
بخش حقوق بشر یوناما، وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان را به نقض حقوق بشر متهم کرده است. یوناما دست‌کم یک هزار و ۳۳ مورد را مستندسازی کرده که کارمندان امر به معروف این گروه برای تطبیق فرمان‌های شان از زور استفاده کرده است.
یوناما در این گزارش گفته که فعالیت‌های وزارت امر به معروف طالبان تاثیر «نامتناسب و تبعیض‌آمیز» بر زنان و دختران گذاشته است.
دفتر نمایندگی سازمان ملل تاکید کرده که افغانستان چندین سند بین‌المللی حقوق بشری را امضا کرده و باید بر رعایت آن متعهد باشد.
