یوناما: وزارت امر به معروف طالبان حقوق بشر را نقض کرده است
آی‌نور سعیدپور
دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان یا یوناما، با نشر گزارشی گفته است که وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان با فعالیت‌هایش حقوق بشر را نقض کرده است. به گفته‌ی یوناما فعالیت این اداره تاثیر منفی بر برخورداری از حقوق و آزادی‌های بنیادی بر زندگی شهروندان گذاشته و هم‌چنان تاثیر «نامتناسب و تبعیض‌آمیز» بر زنان داشته است.
یوناما، امروز (سه‌شنبه، ۱۹ سرطان) با نشر گزارشی نظارت مقام‌های طالبان و تاثیر آن بر حقوق بشر را بررسی کرده است.
در بخشی از این گزارش آمده است که دستورهای این وزارت طالبان، بیش‌تر به صورت شفاهی صادر شده و در قضیه‌های مشخص فاقد صراحت، ثبات و قطعیت قانونی است. به گفته‌ی یوناما، اقدام‌های وزارت امر به معروف فضای ترس و ارعاب را برای شهروندان افغانستان ایجاد کرده است. این نهاد افزوده که بیش‌تر دستورهای طالبان با زندگی خصوصی و اجتماعی زنان تداخل داشته و آنان را از بسیاری از حقوق شان محروم کرده‌اند.
یوناما افزوده که وزارت امر به معروف و نهی از منکر برای اجرای دستورهای شان ماموریت گسترده از جمله تهدید شفاهی، گرفتاری و بازداشت، بدرفتاری و شلاق‌زدن در محضر عام را انجام می‌دهد.
بخش حقوق بشر یوناما، از ۱۵ اگست ۲۰۲۱ تا ۳۱ مارچ ۲۰۲۴ دست‌کم در ۲۰۵ مورد را مستند کرده که وزارت امر به معروف طالبان برای تطبیق دستورهای شان بر زنان و دختران از «زور» استفاده کرده است. این نهاد افزوده که طالبان در ۸۲۸ مورد دیگر بر مردان نیز با استفاده از زور فرمان شان را تطبیق کرده است.
دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد محدودیت‌های که از سوی وزارت امر به معروف طالبان صادر و تطبیق شده را بررسی کرده است.
محدودیت‌ها بر رسانه‌ها
بخش حقوق بشر یوناما مستند کرده که محدودیت بر فعالیت آزاد رسانه‌ها یکی از نخستین اقدام‌های این وزارت طالبان است. وزارت امر به معروف، حضور زنان در فیلم‌ها، اجباری کردن «حجاب» اسلامی و ممنوعیت تماس تلفنی جز از محدودیتهایست که بر رسانه‌ها اعمال می‌شود.
با این حال، محدودیت‌ها بر رسانه‌ها و خبرنگاران زن گسترده‌تر است. طوری که زنان حقوق اجرای برنامه با همکار مرد شان را ندارند، استفاده از ماسک، ممنوعیت در حضور برنامه‌های برخی مقام‌های این گروه و هم‌چنان در شماری از ولایت‌ها کار زنان در رسانه‌ها نیز ممنوع شده است.
داشتن محرم شرعی برای زنان در سفرها
وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱، سفر زنان بدون محروم شرعی (همراه مرد خانواده) را فراتر از ۷۸ کیلومتر صادر کرد. یوناما اما موردهای را مستند کرده که طالبان این فرمان را شان در فاصله‌های کم‌تر از فرمان صادر شده‌ی شان نیز تطبیق کرده است.
به عنوان مثال در ۱۲ نوامیر ۲۰۲۲، در ولایت ننگرهار، ریاست امر معروف و نهی عن از منکر به زنان هشدار داد که نمی‌توانند بدون محرم به کلینیک صحی مراجعه کنند.
اول سپتامبر ،۲۰۲۳ در ولایت خوست، ریاست برحال امر به معروف و نهی از منکر از طریق بلندگوی سیار اعلام کرد که زنان اجازه ندارند بدون محرم به خرید بروند.
دستور طالبان بر زنان برای رعایت حجاب مورد نظر این گروه
وزارت امر به معروف طالبان در ۷ می ۲۰۲۲ کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که زنان و دختران باید حجاب مورد نظر این گروه رعایت کند. بر اساس مستندسازی یوناما، این نهاد زنان و دختران را به دلیل آن‌چه که رعایت نکرده پوشش مورد نظرشان عنوان کرده مجازات کرده است.
یوناما گفته است که از اواخر دسمبر ۲۰۲۳ تا پایان جنوری ۲۰۲۴ طالبان دختران زیادی را در شهر کابل به دلیل رعایت نکردن حجاب مورد شان بازداشت و زندانی کرده است.
ممنوعیت زنان به پارک‌ها، سالن‌های ورزشی و حمام‌های عمومی
سخن‌گوی زارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در نهم نوامبر ۲۰۲۲، اعلام کرد که زنان و دختران حق حضور به پارک‌ها، سالن‌های ورزشی و حمام‌های عمومی را ندارند.
محدودیت‌ها بر کسب‌وکار زنان
طالبان باوجودی‌که کار زنان را در نهادهای دولتی و غیردولتی ممنوع کرده؛ اما با آن‌هم همواره گفته‌اند که از تجارت‌های و کوچک و متوسط زنان حمایت می‌کند.
بخش حقوق بشر یوناما از سپتامبر سال ما از سپتامبر سال ۲۰۲۲ به این‌سو موردهای را مستندسازی کرده است که مسوولان وزارت امر به معروف و یا ریاست‌های آن به گونه‌ی «خودسرانه» دستور تعطیلی کار و تجارت‌های تحت رهبری زنان را صادر کرده است. در کابل نانوایی‌های زنان را بسته کرده، در قندهار دکان‌های که فروشندگان آنان زنان بوده را نیز مسدود کرده است.
محدودیت‌ها بر دست‌رسی زنان به داروهای جلوگیری از بارداری
بخش حقوق بشری یوناما گفته است درحالی‌که طالبان دستور واضح بر ممنوعیت زنان بر دست‌رسی به داروهای ضد بارداری را صادر نکرده؛ اما در موردهای ریاست‌های این وزارت در ولایت‌های مختلف فروش داروهای جلوگیری از بارداری را به زنان ممنوع کرده است.
دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان، در این گزارش تاکید کرده که افغانستان عضویت چندین سند بین‌المللی حقوق بشر را دارد و ملزم بر رعایت آن است. این نهاد سازمان ملل افزوده که وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان با صدور و تطبیق فرمان‌های شان حقوق بشر را نقض کرده است.
