اعتراض زنان از خیابان تا خانه در برابر طالبان
آی‌نور سعیدپور
زنان افغانستان پس از بیست سال دوره‌ی دموکراسی، مبارزه برای برابری جنسیتی بالاخره در میدان تنها گذاشته شدند؛ کشورهای غربی تمامی نیروهایش را از افغانستان خارج کردند، اشرف غنی رییس جمهور افغانستان فرار کرد. طالبان باردیگر سوار بر تجهیزات مدرن نظامی امریکایی وارد کابل شده و بیرق سفید شان را بر فراز ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان برافراشتن؛ این‌گونه سایه‌ی سیاه این برق بر زندگی زنان افغانستان سایه افگند.
زنان با دستان خالی در میدان نبرد با طالبان تنها رها شد. این زنان نیز چاره‌ی جز مبارزه در این نبرد ندیده و شماری از زنان صدا بلند کرده و به خیابان آمدند.
در میان جنبش‌های اعتراضی مختلف که در برابر طالبان قدعلم کرده؛ یکی از این جنبش‌های موسوم به « جنبش شنبه‌های ارغوانی» است. جنبش شنبه‌های ارغوانی در روز دوم تسلط طالبان بر افغانستان ایجاد شده است.
برای مبارزه‌ی این زنان و شنیدن صدای خفه‌ی شده‌ی آنان با رییس جنبش شنبه‌های ارغوانی خانم مریم معروف آروین گفت‌وگوی ویژه داریم:
خبرگزاری بانوان افغانستان: در مورد جنبش شنبه‌های ارغوانی معلومات بدهید:
جنبش شنبه‌های ارغوانی به عنوان یک حرکت اعتراضی در برابر سیاست‌های ضد انسانی و زن‌ستیزانه‌ی طالبان دو روز پس از حاکم‌سازی طالبان در افغانستان یعنی در 17هم اگست سال 2021، به‌گونه‌ی بسیار عرفی توسط جمع از عزیزان هم‌فکر و متحد که فراتر از بحث جنسیت‌شان مباحث افغانستان را مورد بررسی قرار می‌دهند، شکل گرفت.
ما باورمند هستیم که با حاکم‌سازی طالبان در افغانستان این تنها زنان افغانستان نیستند که قربانی هستند. همه‌ی مردم افغانستان قربانی هستند. بنابر این همه باهم و برای هم باید، جهت تامین هدف و ندای حق، عدالت و آزادی باید مبارزه کرد.
دقیقا پس از آن‌که طالبان در افغانستان حاکم ساخته شدند؛ قشر روشن‌نگر افغانستان و آن‌هایی که در دامن بیست‌سال گذشته افغانستان، مکتب رفتن، دانش‌گاه رفتن و حداقل تلاش این را دارند که بتوانند مسوولیت شان را در برابر خاک، کشور و مملکت شان ادا بکنند؛ دو راه بیش نداشته‌اند؛ راه اول این بود که هر طوری که شده بود باید افغانستان را ترک می‌کردند و یا هم این‌که در افغانستان می‌ماندن همانند یک ملت به تمام معنا پیرو و یا هم نخیر راه دوم را انتخاب می‌کردند، کمر می‌بستند و در برابر طالبان باید ایستادگی می‌کردند. ما منحیث کوچک افغانستان راه دوم را انتخاب کردیم و به‌گونه‌ی بسیار عرفی جنبش شبنه‌های ارغوانی را شکل دادیم و متحد شدیم که به یک مبارزه‌ی طویل مدت در برابر طالب و افکار طالبانی و به زمین کشیدن حاکمیت استبدادی و خودخوانده‌ی این گروه که طی یک معامله‌ی ننگین بر مردم افغانستان حاکم ساخته شده بود، باید مبارزه می‌کردیم.
جنبش شنبه‌های ارغوانی را با شعار مرکزی و هدف مرکزی حق، عدالت و آزادی شکل دادیم و در بیش‌تر از دو سال گذشته نهایت تلاش خودمان را کردیم که صدای مردم افغانستان، مخصوصا زنان افغانستان که کار برای زنان افغانستان در محوریت این جنبش قرار دارد.
- در مورد بگوید که چرا اسم این جنبش را شنبه‌های ارغوانی انتخاب کردید؟
جنبش شنبه‌های ارغوانی در حقیقت به مفهوم آغاز یک امید جدید در اوج ناامیدی هست. چرا می‌گویم اوج ناامیدی، همان‌طوری که تعرف کردیم، پس از حاکم‌سازی طالب‌ها در افغانستان به تمام معنا یک فضای تاریک و ناامید کننده در افغانستان مخصوصا برای زنان افغانستان و جوان حاکم شده بود و همه تلاش شان همین بود تا امروز هم متاسفانه به دلیل سیاست‌های استبدادی و ناامیدی که طالب‌ها در افغانستان حاکم ساختند. تفکر شان همین است که افغانستان و این جغرافیا را هر طوری که شده ترک بکنند. بنابراین ما خواستیم که یک روزنه‌ی امید در اوج ناامیدی باشیم و آروزمند هستیم که با این تفکر که نیاز است در این شرایط خودمان برای خودمان امید خلق بکنیم؛ حداقل مسوولیت‌مان را در برابر خاک خود، وطن خود، کشور و کاشانه‌ی خود بتوانیم که ادا بکنیم.
- هدف از ایجاد این جنبش اعتراضی چیست؟
ما باورمند استیم که باید طالبان و حاکمیت خودخوانده و استبدادی شان که به‌زور میل تفنگ در افغانستان حاکم ساخته شده و افکار طالبانی که متاسفانه در افغانستان حاکم ساخته شده که اجتماع افغانستان را به پرتگاه بدبختی سوق میته باید به زمین کشیده و نابود شود.
ما باورمند استیم که باید روی بدیل حکومت خودخوانده‌ی طالبان در افغانستان توافق و ایتلاف فکری شکل بگیرد.
ما هم‌چنان باورمند استیم که بدیل حکومت خودخوانده‌ی طالبان در افغانستان یک حاکمیت مشروع، یک حاکمیت دموکراتیک و یک حاکمیت غیرمتمرکز است که می‌تواند عدالت اجتماعی را تامین کند، ستم ملی را پایان ببخشد و بدون شک در یک چنین حاکمیتی که در آن مردم افغانستان حاکم و مشروع باشد؛ حقوق زنان نیز در آن تامین خواهد شد.
- در چند ولایت افغانستان این جنش فعالیت‌های اعتراضی دارد؟
در نخست که جنبش شنبه‌های ارغوانی شکل گرفته بود؛ هر چند به‌گونه‌ی پراکنده ما در 17 ولایت افغانستان اعضای خودمان را داشتیم؛ اما پس از این‌که تهدیدها بیش‌تر شد، فعلا در پنج ولایت افغانستان ما فعالیت‌های فعال داریم و در دو ولایت ما فعالیت‌های نیمه فعال داریم که ولایت هرات و بغلان است. اما در ولایت‌های که ما حضور فعالانه‌تر داریم؛ ولایت‌های کابل، غزنی، بلخ، پنجشیر و تخار است.
- جنبش شنبه‌های ارغوانی در کدام بخش‌ها فعالیت دارد؟
جنبش شنبه‌های ارغوانی به عنوان یک حرکت اعتراضی تاکنون تمامی فعالیت‌هایش مدنی مثمری بوده که تلاش کردیم برای تاامین حقوق زنان افغانستان، حقوق کودکان، حقوق نظامیان پیشین افغانستان که ما یک کمیته داریم زیر نام « حمایت از نظامیان پیشین»، کمیته‌ی دیگری « خبرنگاران معترض در افغانستان»، کمیته‌ی « هنر و فرهنگ» داریم. بنابراین تلاش داریم که در ابعاد متفاوت که فکر کنم، جمع‌بندی می‌شود زیر مجموعه‌ی « فعالیت‌های اعتراضی و فعالیت‌های حقوق بشری». ما فعالیت‌های خودمان را به‌گونه‌ی مدنی و مسالمت‌آمیز داریم. نهایت تلاش ما همین است که بتوانیم با مبارزه‌های مثمری که انجام می‌دهیم، مصدر خدمت به کشورمان باشیم.
- چه تعداد زنان عضویت این جنبش را دارند؟
ما 923 عضو داریم. البته این به سه بخش تقسیم می‌شود که از اقشار متفاوت جامعهی افغانستان هم زنان و هم مردان هستند. یک بخشی اعضای شکل می‌دهند که فعال استند. بخش دیگر اعضای استند که نیمه فعال استند و بخش دیگر اعضای استند که متاسفانه خیلی فعال نیستند. ما در جنبش شنبه‌های ارغوانی کمیته‌های هفت‌گانه‌داریم. یکی از این کمیته‌ها « کمیته‌ی حمایت از نظامیان پیشین» است. در این کمیته نزدیک به شش‌هزار نظامی پیشین را چه زنان، چه مردان از سکتورهای امنیتی حکومت پیشین ما داریم و چند وقت پیش ما یک نامه‌ی اعتراضی از زبان پنج‌هزار نظامی پیشین به کانگرس امریکا در مورد وضعیت نظامیان پیشین ارسال کردیم و خواستار توقف فوری کشتار، بازداشت، شکنجه، توهین، تحقیر نظامیان پیشین در افغانستان شدیم. بدون این کمیته که نظامیان پیشین استند و شش‌هزار عضو دارد. در کمیته‌های دیگر ما 923 عضو داریم.
در کنار فعالیت‌های اعتراضی ما در قسمت تهیه‌ی گزارش‌ها هم‌چنان همراه رسانه‌ها و نهادهای حامی حقوق بشری همکاری داریم. مثلا در قسمت افزایش آمار خودکشی‌ها.
- چه تهدیدهای متوجه‌ی اعضای این جنبش است؟
ما در افغانستانی حاکمان آن استبدای و طالبان است. با دو نوع تهدید بیش‌تر مواجه استیم. این به خاطری است که طالبان متاسفانه حاضر نیستند، بپذیرند که تفاوت میان مبارزه‌ی مدنی، سیاسی و نظامی وجود دارد. طالبان فکر می‌کنند هر کسی‌که در برابر ما حتا حرف می‌زند، همانند این است که در برابر ما سلاح گرفته باشد. بنابراین همه را این‌ها در یک ردیف می‌پندارند. ما دو نوع تهدید را متوجه‌ی خود می‌بینیم و در بیش‌تر از دو سال گذشته این هنوز هم ادامه دارد.
تهدید اول، ترور فزیکی است. این ترور فزیکی مشمول بازداشت، شکنجه، توهین و تحقیر می‌شود. حتا حذف فزیکی، ازبین بردن و به قتل رساندن.
و تهدید دوم، ترور شخصیتی است. مه شخصا خودم بارهای بارها توسط طالبان و لابی‌گران طالب متاسفانه قربانی این ترور شخصیتی بودم. در خیلی مواقع ما شاهد استیم که بخاطر سرکوب ما، به ما برچسپ زده می‌شود. از طرف کسانی که متاسفانه در خیلی موردها خودشان را فعال مدنی، اجتماعی، سیاسی و آگاه بالاخره قشر روشن‌فکر می‌دانند.
بدون شک ما می‌دانیم وقتی‌که در این راه گام می‌گذاریم، این مسایل وجود دارد. این چیزی جدید نیست. بنا باید آماده باشیم که در هر دو سنگر، در هر دو تهدیدی که علیه ما وجود دارد، در هر دو بعد کوشش بکنیم که مبارزه و ایستادگی خودمان را داشته باشیم.
- در حال حاضر، برای بیرون رفت از وضعیت کنونی، چه راه‌کارهای وجود دارد؟
وجدان جمعی مردم افغانستان باید بیدار ساخته شود. مردم افغانستان باید به این آگاهی برسند که با حاکم‌سازی طالبان در افغانستان همه‌ی مردم این شور قربانی هستند. بنا همه باید طی یک ایتلاف فکری خوب، روی بدیل حاکمیت خودخوانده‌ی طالبان باید توافق بکنیم. حکومت دموکراتیک و غیر متمرکز بر اساس رای مردم افغانستان شکل بگیرد، حفظ شود و برای تقویتش باید کار صورت بگیرد. تنها راهی که مار کمک می‌تواند که از این وضعیت کنونی بیرون شویم و شکنجه‌ی مردم افغانستان خصوصا زنان افغانستان پایان پیدا کند، همین است. اگر فراتر از این ما فکر می‌کنیم که راهحلهای دیگر چون، طالبا اصلاح میشه، طالبا پذیر است که ذهن‌شان تغییر بکنه، متفاوت خواهد شد، از مردم افغانستان دیگر باج‌گیری نخواهد کرد، از جهان باج‌گیری نخواهند کرد، مردم افغانستان را سرکوب نمی‌کنند؛ تمامی این تفکرات، تمامی این دیدگاه‌خها متاسفانه اشتباه است، رویا است. طالب تغییر پذیر نیست.
