از تمدید فعالیت یوناما، تا تاکیدها بر تمرکز روی حقوق زنان
حدیث حبیب‌یار
اعضای شورای امنیت سازمان ملل روز (جمعه، ۲۵ حوت) به اتفاق آرا با تصویب قطعنامه‌ای، ماموریت دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) را برای یک سال دیگر تمدید کردند و بر تلاش‌های یوناما برای احیای حقوق بشر و آزادی‌های اساسی همه‌ی مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران، تأکید نمودند.
شورای امنیت با نشر یک گزارش می‌گوید که متن پیش‌نویس قطع‌نامه‌ی تمدید ماموریت یوناما از سوی جاپان تهیه شده و اکثریت اعضای آن بر این پیش‌نویس توافق نمودند؛ اما برخی دیگر آنان بر افزودن متنی در این پیش‌نویس درباره‌ی حقوق زنان و دختران افغانستانی، تاکید کرده‌اند.
یامازاکی کازویوکی، نماینده‌ی جاپان در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌گوید که این کشور به تلاش خود برای مردم افغانستان ادامه می‌دهد و از نقش یوناما حمایت می‌کند.
یامازاکی گفت که با توجه به وضعیت بد حقوق بشر به‌ویژه وضعیت زنان و دختران، و شرایط بشردوستانه در افغانستان، نقش یوناما بیش از هر زمانی دیگری مهم است.
او افزود که طبق توافق نشست دوحه، برای تعامل بهتر جامعه‌ی بین‌المللی با طالبان و اعتماد‌سازی با این گروه، ادامه‌ی ماموریت یوناما در افغانستان ضروری است.
آقای یامازاکی بیان کرد که تمدید ماموریت یوناما پیام قوی به مردم افغانستان می‌فرستد که سازمان ملل با حمایت شورای امنیت به صورت خسته‌گی‌ناپذیر برای افغانستان، به‌ویژه زنان و دختران که در شرایط دشواری قرار دارند، به کارش ادامه خواهد داد.
«نقش یوناما اکنون نسبت به هر زمان دیگر خیلی مهم است، تا افغانستان را از این وضعیت بد حقوق بشری، به ویژه حقوق زنان و دختران نجات دهد. نیاز به حضور هیئت یوناما در افغانستان وجود دارد و آن‌هم در حالی که ما به مثابه جامعه‌ی جهانی تلاش می کنیم که بر اساس توافق نشست ماه گذشته نمایندگان ویژه در دوحه، تعامل و اعتماد عمیق‌تری با طالبان ایجاد کنیم.»
تاکید بر تمرکز روی حقوق زنان افغانستانی
بر بنیاد این گزارش، بخشی از بحث‌ها در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد به وضعیت حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان و دختران در افغانستان اختصاص یافته بود.
نماینده‌گان چندین کشور عضو شورای امنیت نیز در مورد وضعیت حقوق بشری در افغانستان به‌ویژه وضعیت زنان و دختران، سخن‌رانی کردند.
نماینده‌ی ایالات متحده‌ی امریکا در شورای امنیت نقش یوناما را در زمینه‌ی ارائه کمک‌های بشردوستانه به افغانستان و تسهیل گفت‌وگوهای سیاسی بین افغانستانی‌ها مهم توصیف کرد.
فرستاده‌ی امریکا به سازمان ملل متحد بر حمایت از حقوق زنان در افغانستان و لزوم تعیین نماینده‌ی ویژه سازمان ملل متحد برای این کشور بر اساس این قطعنامه، تاکید کرد.
نماینده‌ی روسیه نیز با حمایت از زنان افغانستان گفت که باید در ارائه کمک‌های بشردوستانه به زنان و کودکان اولویت داده شود و هم‌چنین افزود که ماموریت یوناما باید بشردوستانه باشد تا سیاسی.
نماینده‌ی اکوادور هم‌چنین بر نقش یوناما در رسیده‌گی به نیازهای فزاینده‌ی بشردوستانه در افغانستان به ویژه برای زنان و دختران تاکید کرد.
نماینده‌ی اسلوونی نیز با مشاهده‌‌ی این که وضعیت در افغانستان نگران‌کننده است. در مورد حقوق بشر، وضعیت وخیم انسانی و اقتصادی و تهدیدهای امنیتی چالش برانگیز که همه‌گی تأثیر مخربی بر مردم افغانستان دارند، گفت: “من هم‌چنین نسبت به سیاست‌های طالبان که بهره‌مندی کامل زنان و دختران از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی را محدود می‌کند، ابراز نگرانی می‌کنم و از طالبان می‌خواهم که به تعهدات افغانستان تحت معاهدات الزام‌آور حقوق بشر احترام بگذارد و به آنها عمل کند.”
نماینده‌ی کوریای جنوبی نیز با ابراز نگرانی از محدودیت‌های آموزشی وضع شده توسط طالبان بر زنان، گفت: “سال تحصیلی جدید به زودی در افغانستان آغاز می‌شود؛ اما یک میلیون و 400 هزار دختر از تحصیلات متوسطه محروم شده اند. زنان و دختران افغانستان ظلم و ستم سیستماتیک را تحمل می‌کنند و رنج هر روز در این کشور بیش‌تر می‌شود. ما هرگز نباید به این امر عادت کنیم. جامعه‌ی بین المللی در مورد ادغام مجدد افغانستان به جامعه در یک مقطع حساس قرار دارد. نیازها و آرزوهای مردم این کشور باید منطق اصلی در نظر ما باشد.”
اما گنگ شوانگ، نماینده‌ی ویژه‌ی چین در این نشست خواستار تغییر گزارش‌دهی یوناما و آزادسازی ذخایر ارزی و کمک‌های بشری به افغانستان شد. نماینده‌ی چین در کنار اشاره به وضعیت زنان انتقاد کرد که چرا در قطعنامه به تحولات مثبت حاکمیت طالبان اشاره نشده است. وی هم‌چنین خواستار آزادی دارایی‌های مسدود شده‌ی افغانستان شد.
در این نشست نصیر احمد فایق، نماینده‌ی پیشین افغانستان در سازمان ملل متحد که به نمایندگی از افغانستان شرکت کرده بود، نیز سخن‌رانی کرد.
آقای فایق گفت که ثبات افغانستان و مشارکت دوباره‌ی آن در جامعه‌ی جهانی، به یک سیستم حکومت‌داری مشروع و فراگیر مبتنی بر عدالت، حاکمیت قانون و مطالبات مردم، ضرورت دارد که پاسخ‌گوی نگرانی‌ها و نیازمندی‌های مردم افغانستان و جامعه‌ی بین المللی باشد.
واکنش‌ها
با این حال عفو بین‌الملل، دیدبان حقوق بشر و فعالان حقوق زن، ضمن استقبال از تمدید ماموریت یوناما، از رزا اتونبایوا، رئیس این سازمان خواستند که حقوق زنان و دختران در افغانستان را در اولویت کاری خود قرار دهد.
هدر بار، مسئول بخش زنان دیدبان حقوق بشر روز جمعه در حساب کاربری خود در اکس نوشت که تمدید ماموریت یوناما از سوی اعضای شورای امنیت خبر خوبی است. او گفته این تمدید کار گزارش‌دهی بخش حقوق بشری این سازمان را تقویت می‌کند.
خانم بار افزوده: «اما رزا اتونبایوا باید بیش‌تر برای حمایت از مسئولیت‌های سازمان ملل در امور حقوق بشر تلاش کند.»
سازمان عفو بین‌الملل هم در یادداشتی در حساب کاربری این سازمان در اکس، از رئيس یوناما خواست فوریت حقوق بشر با تمرکز بر حقوق زنان، دختران، اقلیت‌ها و بحران بشری در افغانستان را در اولویت کاری خود قرار دهد.
هم‌چنان زرقا یفتلی، فعال حقوق زن نیز با نشر پیامی در برگه‌ی اجتماعی اکس‌اش از تمدید ماموریت یوناما اسقبال می‌کند و می‌گوید: “می‌خواهم تاکید کنم که یوناما باید بیش‌تر برای اجرای ماموریت خود در زمینه‌ی حقوق بشر، مشارکت و حمایت از زنان در افغانستان تمرکز کند.”
مسئولیت یوناما
یوناما در بیست و هشتم مارچ سال ۲۰۰۲ با قطعنامه ۱۴۰۱ شورای امنیت سازمان ملل تاسیس شد.
هدف از ماموریت نمایندگی سازمان ملل در افغانستان (یوناما) کمک به مردم این کشور تعریف شده است.
هر سال ماموریت این نهاد در نشست شورای امنیت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و متناسب با نیازها در افغانستان برای یک سال تمدید می‌شود.
سازمان ملل از سال ۱۹۴۶ که افغانستان رسما به مجمع عمومی این سازمان پیوست، درگیر مسائل افغانستان بوده است. برخی آژانس‌های این سازمان از جمله یونیسف از سال ۱۹۴۹ در افغانستان فعال بوده‌اند.
دفتر مرکزی یوناما در کابل است و در سراسر افغانستان و هم‌چنین در ایران و پاکستان نیز دفتر‌هایی دارد.
یوناما حدود ۱۱۸۷ کارمند دارد که ۷۹۹ نفر آن از اتباع افغانستان و ۲۹۳ نفر شهروندان سایر کشورها است.
از زمان روی کار آمدن طالبان در افغانستان و وضع شدن محدودیت‌های شدید بر فعالیت زنان، کارمندان زن یوناما از کار با این سازمان منع شده‌اند.
رزا اتونبایوا، وزیر خارجه‌ی پیشین قرغیزستان در حال حاضر نماینده‌ی ویژه‌ی دبیرکل سازمان ملل برای افغانستان است و ریاست یوناما را به عهده دارد.
