تاثیر صلح با طالبان در زندگی زنان روند رو به پیش است یا بازگشت به گذشته؟
طبیعی است که امضا توافقنامه صلح آمریکا با طالبان برای پایان جنگ افغانستان زنان را به جای امید بیشتر نگرانی بحشیده است. این روزها زنان بیشتر از هر زمانی نگران اند. بیم برگشت به روزهای سیاه گذشته و سال‌های درد را می‌توان در چهره‌ی تک تک شان دید. زنان هر نوع گفتگو با طالبان را مساوی به از دست دادن آزادی و بازگشت به گذشته می‌دانند.
زلمی خلیل زاد نماینده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان، چند روز پیش توافقنامه‌ی صلح با گروه طالبان را به هدف پایان جنگ در افغانستان امضا کرد. براساس این پیمان تمام نیروهای آمریکایی در جریان ۱۴ ماه آینده افغانستان را ترک خواهند کرد. مرحله دیگری از تلاش‌ها برای دستیابی به صلح آغاز خواهد شد که هدف آن صلح میان طالبان و دولت افغانستان خواهد بود.
مبهم بودن مسئله زنان، حضور کم‌رنگ و معامله‌گری‌های سیاسی در گفت‌وگوهای صلح سبب هراس زنان از نشست بین‌الافغانی در ارتباط به موضوع صلح افغانستان شده است. اکنون سوال زنان این است که آنان در کجای این معادله قرار داردند. آنان نگران از تحولات پیش‌رو هستند. زنان باور دارند که امضای توافقنامه‌ی صلح و گفتگوهای بین‌الافغانی به معنی برگشت به گذشته است.
زنان خواستار صلح عادلانه
صلح عادلانه در صدر خواست زنان از دولت افغانستان و جامعه‌ی جهانی است. حلیمه سلیمی رییس شبکه زنان افغان در حوزه غرب به این بارو است که جایگاه زنان باید در گفتگوهای بین‌الاافغانی روشن و تضمینی برای حقوق زنان وجود داشته باشد. او می‌گوید در صورت بی‌توجهی دولت، زنان صدای شان را بلند خواهند کرد چون زنان امروز زنان دیروز نیستند که خاموش بنشینند. آنان دادخواهی خواهند کرد. به باور خانم سلیمی، طالبان تغییر نکرده اند چون در مناطق تحت کنترول شان هیچ دختری به مکتب نمی‌رود، هیچ فعالیت مدنی صورت نمی‌گیرد، هیچ رسانه‌ای فعال نیست و حتی زنان به حقوق اساسی خود که این گروه ادعا دارند دسترسی ندارند. بانو سلیمی می‌گوید:”باید همه بدانند که طالبان تغییر نکرده اند و تنها به خاطر منافع شخصی خود در میز مذاکره نشسته اند. اگر خواست‌های زنان در گفتگوهای بین‌الافغانی در نظر گرفته نشود ما دادخواهی می‌کنیم. دولت افغانستان و جامعه جهانی باید از زنان حمایت کند.”
زنان در کجای معادله صلح قرار دارند
مشخص نبودن جایگاه زنان در معادله صلح یکی دیگر از نگرانی‌های زنان است. ناهید نقشبندی مسؤل جندر ریاست معارف ولایت هرات، از مشخص نبودن جایگاه زنان در گفتگوهای صلح نگران است. او بیشتر از این دلهره دارد که زحمات چندین ساله زنان با آمدن طالبان هیچ خواهد شد :” نگرانی ما از این بابت است که فعالیت‌های ما نادیده گرفته می‌شود چون اکنون 48 درصد زنان در معارف فعالیت می‌کنند دانش آموزان بسیار موفق و فعال داریم از این بابت نگرانم که با آمدن طالبان باز ما به گذشته برنگردیم باز خانه نشین نشویم.”
عزیزه خیر اندیش به عنوان فعال حقوق زن به این باور است که صلح ناعادلانه شکننده است و دوام پیدا نمی‌کند. او معتقد است که زنان باید در نشست‌های بین‌الافغانی حضور داشته باشند و خواست‌های زنان باید به صورت روشن با گروه طالبان در میان گذاشته شود تا آنان مطمئن شوند که حقوق و دست‌آوردهای هژده‌ساله‌ی شان تضمین می‌شود.:”ما زنان باید دادخواهی کنیم تا صدای ما به گوش همه برسد حتی اگر حکومت طالبان هم بیاید صلح به وجود نمی‌آید باز هم جنگ است. چون طالب ظاهرش تغییر کرده است نه افکارش.”
ظاهر طالب تغییرکرده است نه افکارش
آرزو عزیزی استاد دانشگاه، باورمند است که در گفتگوهای صلح باید حقوق شهروندان در نظر گرفته شود. گروه طالبان در میز مذاکرات می‌گویند زنان حداقل در حکومت سهم خواهند داشت اما ما به عنوان یک زن به این گفته‌ها بی باور هستییم چون عملا حکومت طالبان را تجربه کردیم. در ولسوالی‌های تحت کنترول طالبان زنان هنوز هم از حقوقی که شرعیت برای شان داده است برخوردار نیستند. این به معنی این است که طالبان و افکار شان تغییر نکرده است.
ثریا بلیغ فعال حقوق زن، معتقد است که زنان فعالیت‌های زیادی انجام داده اند و زحمات بسیاری را متقبل شدند تا به جایگاه که امروز قرار دارند برسند. او می‌گوید با آمدن گروه طالبان اگر قرار باشد زنان خانه نشین شوند و یا دوباره در زیربرقع قرار بگیرند.
موضع طالبان در برابر زنان افغانستان روشن است، زن حق تحصیل ندارد، زن حق کار در بیرون از خانه را ندارد، زن از تمام مزایایی زندگی اجتماعی محروم است. اندیشه طالب در برابر زنان تغییر نکرده است. بنابر این انتظار زنان از دولت خود وآمریکا این است که صلح با طالبان روند زندگی زنان را از آنچه که است به گذشته نبرد بلکه روند باید رو به پیش باشد.
سودابه احراری
