روز جهانی منع خشونت علیه زنان؛ محرومیت، سرکوب و آپارتاید جنسیتی در افغانستان
آی‌نور سعیدپور
از بیست‌وپنجم نوامبر به‌عنوان «روز جهانی منع خشونت در برابر زنان» در سراسر جهان در حالی تجلیل می‌شود که زنان و دختران در افغانستان با بحران‌ها و خشونت‌های چندبعدی چون محدودیت‌های طالبان، ناداری، ازدواج‌های اجباری، خشونت‌های خانوادگی، فرهنگی و سیاسی روبه‌رو هستند. پس از حاکمیت دوباره‌ی طالبان، این وضعیت به‌شدت وخیم و بحرانی شده است. شماری از فعالان حقوق زنان می‌گویند که جهان و سازمان‌های حقوق بشری در سه سال گذشته، در تأمین حقوق زنان افغانستانی و توقف خشونت ناکام مانده‌اند.
هم‌زمان با این روز، شماری از فعالان حقوق زنان و زنان معترض می‌گویند که وضعیت زنان در حاکمیت طالبان وخیم است. به همین مناسبت، جنبش‌های اعتراضی زنان در ولایت‌ها و شماری از کشورها در اعتراض به وضعیت حاکم بر زنان افغانستانی گردهمایی‌های اعتراضی برگزار کردند.
ترنم سیدی، یکی از فعالان حقوق زن، می‌گوید که وضعیت زنان و دختران در حاکمیت طالبان بحرانی است. او با اشاره به کارزار 16 روزه‌ی جهانی که به‌هدف منع خشونت در برابر زنان برگزار شده، می‌افزاید که از این روز باید به‌عنوان ابزاری برای جهانی‌شدن صدای زنان افغانستانی که از همه‌ی حقوق‌شان محروم هستند، استفاده شود.
این فعال حقوق زن تأکید دارد که طالبان در سه سال گذشته از اجرای «هیچ‌گونه جرم و جنایتی» در برابر زنان دریغ نکرده است. زنان در بیش از سه سال گذشته از آموزش‌های بالاتر از صنف ششم، کار در همه‌ی نهادهای دولتی و غیردولتی، گشت‌وگذار آزادانه و فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی منع شده‌اند. سیدی با اشاره به وضعیت موجود می‌افزاید که زنان و دختران قربانی خشونت‌های ساختارمند و سیستماتیک هستند.
در نتیجه‌ی صدور بیش از 80 فرمان از سوی طالبان، زنان از زندگی عمومی حذف و از برخورداری همه‌ی امکانات اجتماعی نیز محروم شده‌اند. خانم ترنم نیز می‌گوید که زنان افزون بر این‌که از آموزش و کار محروم شدند، حتی حق رفتن به آرایشگاه‌ها، حمام‌های عمومی و خرید بدون محرم را ندارند.
ترنم سیدی می‌گوید که جامعه‌ی جهانی به‌بهانه‌ی کارزار 16 روزه‌ی منع خشونت در برابر زنان، اقدام «جدی و قاطع» برای پایان‌دادن به خشونت‌های حاکم بر زنان افغانستانی انجام دهد. به‌گفته‌ی سیدی، برای پایان‌دادن به بحران حقوق بشری حاکم، جامعه‌ی جهانی باید «آپارتاید جنسیتی» را به رسمیت شناخته و طالبان را به دیوان دادگستری بین‌المللی بکشاند.
فیضه اکبری، یکی از زنان معترض، می‌گوید که خشونت در برابر زنان و دختران یکی از «عادی‌ترین» نوع خشونت‌ها در جهان و به‌ویژه در افغانستان است. به‌گفته‌ی او، زنان و دختران قربانی خشونت‌های جدی هستند.
این زن معترض می‌گوید که برای یک کشور مترقی و پیشرفته باید هر نوع خشونت در برابر زنان و دختران متوقف شود. بانو اکبری تأکید دارد که از زنان و دختران افغانستانی در برابر هر نوع خشونت و آپارتاید جنسیتی حمایت شود.
صدیقه تاجرزاده، یکی دیگر از زنان معترض، می‌گوید که حذف زنان از اجتماع و زندگی عمومی سبب «فلج شدن» افغانستان شده است. او با انتقاد از ادامه‌ی «سیاست‌های سرکوب» طالبان، بر توقف خشونت‌های حاکم تأکید می‌کند.
بانو تاجرزاده از جامعه‌ی جهانی و سازمان‌های حقوق بشری می‌خواهد که کنار زنان و دختران افغانستانی ایستاده و برای حقوق‌شان دادخواهی کنند. «من به‌عنوان یک زن معترض از جامعه‌ی جهانی می‌خواهم که با زنان افغانستانی دست به دست هم داده تا دوباره راه تحصیل و کار را بازگشایی کنیم.»
نرگس شهاب عزیزی، یکی دیگر از زنان معترض، نیز از محدودیت‌ها بر زنان و دختران انتقاد دارد. او می‌گوید، جهانی در حالی از «روز جهانی منع خشونت در برابر زنان» تجلیل می‌کند که زنان در سه سال گذشته در «تاریکی و سایه‌ی آپارتاید جنسیتی» زندگی می‌کنند.
این زن معترض نیز به محرومیت‌های زنان در حاکمیت طالبان اشاره کرده و از جامعه‌ی جهانی و مردم افغانستان می‌خواهد که به این مناسبت جهانی و هم‌چنان کارزار 16 روزه، صدای زنان و دختران افغانستانی باشد که در محرومیت کامل به‌سر می‌برند.
بانو عزیزی هم‌چنان تأکید دارد که زنان و دختران افغانستانی نیازمند حمایت‌های جامعه‌ی جهانی و سازمان‌های حقوق بشری هستند.
شمیلا رحمانی، از دیگر زنان معترض که به‌دلیل سیاست‌های محدودکننده‌ی طالبان در سه سال گذشته بارها در برابر این گروه در برنامه‌های اعتراضی شرکت کرده، می‌گوید که زنان نیمی از پیکر جامعه هستند و باید از همه‌ی حقوق انسانی و شهروندی‌شان برخوردار باشند.
به باور خانم رحمانی، برای رعایت حقوق بشری در افغانستان، جامعه‌ی جهانی باید بر رژیم طالبان «فشارهای حداکثری» ایجاد کند.
لطیفه شجاعی نیز در زمینه‌ی حقوق بشر و اعتراض‌ها در برابر محدودیت‌های طالبان فعالیت دارد. او در روز جهانی منع خشونت در برابر زنان تأکید دارد که زنان و دختران در بیش از سه سال گذشته، در سایه‌ی سکوت جهان و سازمان‌های حقوق بشری «بدترین و بی‌سابقه‌ترین» نوع خشونت را تجربه می‌کنند.
به گفته‌ی خانم شجاعی، طالبان به‌عنوان گروهی نظامی، «آپارتاید جنسیتی و نسل‌کشی فرهنگی» را حاکم کرده و حقوق اجتماعی و سیاسی زنان را نقض کرده‌اند. او می‌گوید که طالبان با صدور فرمان‌های متعدد، زنان را به حاشیه رانده و در چهاردیواری خانه‌های‌شان زندانی کرده‌اند.
اعتراض‌های زنان
هم‌زمان با این مناسبت جهانی، زنان و دختران در ولایت‌ها و شماری از کشورهای دیگر گردهمایی‌های اعتراضی برگزار کردند. آنان خواستار به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی و حمایت از مبارزه‌های زنان شدند.
تعدادی از اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی در ولایت‌های تخار، کابل، بلخ و پروان گردهمایی برگزار کردند.
این زنان معترض می‌گویند که جامعه‌ی بین‌المللی در مبارزه با خشونت علیه زنان در افغانستان، “ناکامی مضاعف” داشته است.
زنان معترض می‌گویند که گروه طالبان در بیش از سه سال گذشته، افغانستان را به “جهنمی از سرکوب‌های ساختاری و خشونت‌های سیستماتیک” برای زنان و دختران افغانستان مبدل کرده است.
اعضای جنبش شنبه‌های ارغوانی می‌گویند که خشونت‌ها و محرومیت‌های زنان، به شکل نگران‌کننده‌ای سبب افزایش بیماری‌های روانی، ازدواج‌های اجباری و زیر سن، خودکشی و خشونت‌های خانوادگی شده است؛ اما جامعه‌ی جهانی به‌ویژه سازمان ملل متحد اقدام جدی و مؤثر در برابر این وضعیت نکرده است.
سازمان عفو بین‌الملل به‌مناسبت «روز بین‌المللی منع خشونت علیه زنان» می‌گوید که زنان افغانستانی برای چهارمین سال متوالی، در معرض شدیدترین اشکال تبعیض و «سوءاستفاده‌های سیستماتیک» از سوی مقام‌های طالبان قرار دارند.
این نهاد گفته است که امسال در کارزار سالانه‌ی «۱۶ روز فعالیت علیه خشونت جنسیتی»، خشونت علیه زنان افغانستانی را برجسته خواهد کرد.
در همین حال، بخش زنان سازمان ملل متحد گفته است که در هر ده دقیقه، یک زن از سوی شریک زندگی یا یکی از اعضای خانواده‌اش به قتل می‌رسد.
این سازمان روز جهانی منع خشونت علیه زنان را با شعار “هیچ بهانه‌ای پذیرفتنی نیست” تجلیل می‌کند.
