بیمها و امیدهای زنان دربارهی نشست آیندهی دوحه
دیدهبان حقوق بشر، همراه با ده سازمان حقوق بشری دیگر با فرستادن نامهای به دبیرکل سازمان ملل متحد و کشورهای عضو، نگرانیهای شان را در مورد سومین نشست دوحه بیان کردند. این سازمانها از گنجانیده نشدن مسایل حقوق بشری بهویژه حقوق زنان در اجندای این نشست و عدم اشتراک زنان در آن ابراز نگرانی کردهاند. از سوی دیگر برخی از دختران و زنان نیز خواستار توجهی جدی اشتراک کنندگان این نشست به حقوق شان از جمله آموزش و کار استند.
قطر در کمتر از یک ماه دیگر، بار دیگر میزبان نمایندگان ویژهی کشورها برای افغانستان خواهد بود. این نمایندگان در مورد مسایل مربوط به افغانستان رایزنی خواهند کرد. اما زنان و دختران نگران اند که در این نشست، مسایل حقوق بشری کنار گذاشته شده و جهان به سمت تعامل با طالبان حرکت کند.
نرگس جعفری، دانشآموز صنف یازدهم است. از پایان درسهای مکتباش فقط یک سال دیگر باقی مانده بود که طالبان فرمان خانهنشین شدن او و میلیونها دختر دیگر را صادر کرد. در این سه سال هر روز چشم بهراه شنیدن خبر خوبیست. خبری که نوید بازگشت او و دختران دیگر را به مکتب بدهد. نرگس میگوید که خبرها را از نزدیک دنبال میکند و سفر مقامهای طالبان او را نگران کرده، نگران تعامل جهان با این گروه بدون در نظر داشت وضعیت زنان و دختران.
اکنون دعوت شدن، نمایندهی طالبان در نشست آیندهی دوحه، باعث ترس او شده که مبادا سازمان ملل متحد طالبان را بهرسمیت بشناسد. نرگس باوجود که این سه سال را با ناامیدی سپری کرده و شاهد هیچ تغییر مثبت در عرصهی حقوق زنان از سوی طالبان نبود؛ اما با آنهم از دبیرکل سازمان ملل متحد میخواهد که به مسایل حقوق زنان در این نشست توجهی جدی داشته باشد. این دانشآموز با اشاره به محدودیتهای روزافزون طالبان بر زنان میگوید که جامعهی جهانی نباید وضعیت زنان و دختران در حاکمیت طالبان را نادیده بگیرد. او خواستار ایجاد فشار بر طالبان برای لغو فرمانهای محدود کنندهی این گروه است.
در نزدیک به سه سال گذشته، نشستهای مختلف بینالمللی با محوریت افغانستان برگزار شده؛ اما هیچ یک این نشستها تغییری در وضعیت زنان و دختران ایجاد نکرده است.
هیدر بار، معاون بخش زنان در دیدهبان حقوق بشر میگوید که این سازمان همراه به ده سازمان دیگر نامهای به دبیر کل سازمان ملل و کشورهای عضو فرستاده و نگرانیهای جدی شان را درباره نحوهی سازماندهی نشست آیندهی دوحه مطرح کردهاند.
در این نامه، دو موضوع عمده درباره نحوه سازماندهی این نشست مطرح شده است. موضوع حقوق بشر، به ویژه حقوق زنان یکی از مسایل مطرح شده از سوی این سازمانها به دبیرکل سازمان ملل متحد است. به گفتهی معاون بخش زنان دیدهبان حقوق بشر، بیشتر از پیش مسایل حقوق زنان از دستور کار نشست سوم دوحه کنار گذاشته شده است.
به باور هیدر بار، زنان از اشتراک در این نشست نیز کنار گذاشته میشوند. وی تاکید کرده، زنان افغانستانی حق دارند به طور کامل در این نشست و در همهی بحثهای که درباره آینده کشورشان است، مطابق با قطعنامه ۱۳۲۵ شورای امنیت شرکت کنند.
معاون بخش زنان دیدهبان حقوق بشر با اشاره به نشستهای قبلی دوحه افزوده: «مدل استفاده شده در دومین نشست، جاییکه سه زن افغانستانی دعوت شده و اجازه یافتند دو ساعت در روز دوم نشست، پس از اینکه دبیر کل نشست را ترک کرده بود و آن هیاتهای نمایندگی که موافقت کرده بودند با آنان دیدار کنند، حضور داشتند، نیز مشارکت کامل محسوب نمیشود».
هیدر بار، خواستار مشارکت کامل زنان در بحثهای نشست دوحه شده و تاکید کرده که زنان به عنوان یک عضو کامل در همهی بحث اشتراک داشته باشند.
خانم بار افزوده : «این واقعاً مربوط به نگرانی عمیقی است که ما داریم، مبنی بر اینکه سازمان ملل به نظر میرسد برای قانع کردن طالبان به شرکت در این نشست به هر نحوی تلاش میکند و این شامل دادن امتیازهای به طالبان است که با تعهد سازمان ملل به حفظ حقوق بشر، از جمله حقوق زنان و دختران که در افغانستان تحت حمله هستند و جایی که طالبان بدترین بحران حقوق زنان در جهان را ایجاد کردهاند، سازگار نیست».
در همین حال نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندگی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد نیز خواستار حضور زنان و شنیده شدن خواستهای آنان در سومین نشست دوحه شده است.
آقای فایق از گزارش گروه کاری زنان، صلح و امنیت حمایت کرده است.
نصیراحمد فایق گفته که زنان افغانستانی نه تنها که در پشت میز مذاکره حضور داشته باشند؛ بلکه خواست و صدای زنان باید شنیده شود.
گروه کاری زنان، صلح و امنیت از سازمان ملل متحد خواست که موضوع زنان افغانستان باید محور نشست سوم دوحه باشد.
سومین نشست دوحه، قرار است در آخر ماه جون در قطر برگزار شود. طالبان نیز در این نشست دعوت شده؛ اما تاکنون مشخص نکرده که در این نشست شرکت میکنند و یا خیر.
دعوت شدن طالبان در این نشست، میان فعالان حقوق بشر و زنان معترض واکنش برانگیز شده است. برخی از جنبشهای اعتراضی این نشست را تحریم کردهاند.
گزارشگر: آینور سعیدپور