محدودیت‌های طالبان بر رسانه‌ها؛ نگرانی خبرنگاران زن در پروان از بی‌کاری

خبرنگاران زن در ولایت پروان از افزایش محدودیت‌های طالبان، بر کار خبرنگاری و چالش‌های مالی رسانه‌ها ابراز نگرانی کرده و می‌گویند که مشکلات اقتصادی، نبود مصئونیت شغلی و جانی، نداشتن حمایت‌های حقوقی از  سوی برخی از نهادهای مدافع حقوق خبرنگاران و پوشش اجباری در کار رسانه‌‌ای، آنان را با چالش‌های زیادی مواجه کرده‌است.

شاداب حبیبی -نام مستعار- خبرنگار زن در یکی از رسانه‌های ولایت پروان، به خبرگزاری بانوان افغانستان می‌گوید که تنها نان‌آور خانواده‌ است و اکنون به‌خاطر وضع محدودیت‌ها، خانه‌نشین شده و در بی‌سرنوشتی به‌سر می‌برد.

شاداب گفت: “تنها نان‌آور خانواده‌ی خود هستم. با وضع محدودیت‌ها و نبود بودجه‌ی کافی در رسانه‌های پروان، رسانه‌ی که در آن مصروف کار بودم مسدود شد. اکنون در وضعیت بد اقتصادی قرار دارم و سخت نگران بی‌سرنوشتی و آینده‌ی نامعلوم خود هستم”.

او از نهاد‌های حامی و مسؤلان جامعه‌ی رسانه‌یی افغانستان می‌خواهد که به‌خاطر برطرف شدن محدودیت‌ها و مشکلات اقتصادی خبرنگاران زن از هیچ نوع پشتیبانی دریغ نکنند. “از نهاد‌های حامی رسانه‌ها می‌خواهم که زمینه‌ی کار را برای زنان و دختران رنج دیده‌ی افغانستان، به‌ویژه خبرنگاران فراهم سازند. رسانه‌ها و خبرنگاران باید حمایت شوند، تا بتوانند دقیق و بدون سانسور اطلاع‌رسانی کنند”.

هم‌چنان ثریا قاسمی -نام مستعار-، یکی دیگر از خبرنگاران در رسانه‌های صوتی این ولایت می‌افزاید که مشکلات مالی رسانه‌ها و وضع محدودیت‌ها در داخل رسانه‌ها باعث بی‌کاری، مهاجرت و خانه‌نشین شدن زنان خبرنگاران شده‌است.

“چیزی که اکنون به تمام جهان واضح و آشکار است، این‌ست که وضع محدودیت‌های طالبان بالای زنان باعث بی‌سرنوشتی همه‌ی ما شده است. حالا درست است که شمار اندکی از زنان در داخل رسانه‌ها مصروف کار هستند، ولی این دلیل بر آزادی رسانه‌ها نمی‌شود. اگر محدودیت‌ها نمی‌بود ما اکنون استعدا‌های برتری را در بین خود داشتیم. متأسفانه بیش‌تر همکاران ما اکنون در وضعیت بد اقتصادی و مهاجرت به سر می‌برند”.

او می‌گوید که زنان در داخل رسانه‌ها نمی‌توانند در پخش و نشر اخبار، مصاحبه‌ها و بخش‌های دیگر برنامه‌ها دست باز داشته باشند. “مشکلات مالی و سانسور در رسانه‌ها باعث تضعیف روحیه خبرنگاران افغانستان شده است. زنان و دختران خبرنگار در هیچ بخشی از رسانه دست باز ندارند. این خود به حاشیه‌راندن زنان است”.

شماری دیگر از این خبرنگاران علاوه‌بر مشکلات مالی رسانه‌ها و سانسور در اطلاع‌رسانی از پوشش اجباری شکایت دارند و می‌گویند که استفاده از ماسک نحوه‌ی اجرایی آنان را به مشکل مواجه کرده و اکنون در وضعیت بد روحی و روانی قرار دارند.

حنیفه احمدی – نام مستعار-، که اکنون در یکی از رسانه‌های تصویری ولایت پروان مصروف گرداننده‌گی‌ست افزود که پوشش اجباری مانع بزرگی در اجرای برنامه‌های زنده است. “من نمی‌توانم با پوشش مورد قبول طالبان برنامه اجرا کنم، چون نفسم بند می‌آید. هم‌چنان این محدودیت‌های وضع شده باعث کاهش برنامه‌‌های زنده در رسانه‌ها شده است”.

خانم احمدی هم‌چنان می‌افزاید که خبرنگاران زن اکنون بنابر وضعیت بد مالی در رسانه‌ها خانه‌نشین شدند در حالت بد روحی به سر می‌برند. “متأسفانه هم‌کار‌های ما که در خانه‌ها هستند و هیچ منبع درآمدی ندارند، اکنون از لحاظ روحی ضربه‌ی شدیدی خوردند. ما امیدوار هستیم که نهاد‌های حامی رسانه‌ها هرچه زودتر به مشکلات ما رسیدگی کنند”.

با این حال رحمت الله رحیمی، آمر ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت پروان نیز حضور زنان را در رسانه‌ها را مهم میداند و می‌گوید که اداره‌ی اطلاعات و فرهنگ پروان یک لیست از نام‌های زنان خبرنگاران به‌هدف رسیدگی به وضعیت اقتصادی آنان تهیه کرده و به نهاد‌های حامی فرستاده است.

آقای رحیمی گفت: “حضور زنان در رسانه بسیار مهم است. بنابر این یک جدول از نام‌های  خبرنگاران زن  به‌یژه آنان که بی‌کار شدند، آماده کردیم و به مقام ولایت و نهادهای مددرسان فرستادیم. ما امیدواریم که هر چه زودتر به وضعیت زنان در این ولایت توجه‌ صورت گیرد”.

این خبرنگاران زن از جامعه‌ی جهانی و سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهند که در مقابل صدای زنان افغانستانی سکوت نکنند و برای رسیده‌گی به آنان از هیچ نوع پشتیبانی دریغ نکنند.

طالبان پس از به‌دست گرفتن قدرت در افغانستان، بالای رسانه‌ها به‌ویژه پوشش زنان فرمان‌های متعدد صادر کرد. 

در همین حال چندی پیش هیأت معاونت سازمان ملل متحد یا یوناما نیز در گزارش‌ اخیر خود بیان کرد که طالبان، رسانه‌ها را به‌شدت محدود کرده و بر خبرنگاران به‌ویژه خبرنگاران زن قانون‌های سخت‌گیرانه‌ی وضع کرده‌اند.

یوناما افزود که گروه طالبان زنان را در رسانه‌ها مجبور به پیروی از پوشش اجباری خودشان چون استفاده از ماسک، لباس‌ها به رنگ تاریک و حضور نیافتن در برنامه‌های رسمی و کنفرانس‌های مطبوعاتی کرده است.

اما همواره طالبان به محدودیت‌های خود بالای رسانه‌ها ادامه داده و در تازه‌ترین مورد برقراری تماس تلفنی زنان به خبرنگاران مرد را نیز ممنوع کرده است. دو هفته پیش، مرکز خبرنگاران گزارش داد که این گروه در ولایت خوست سه خبرنگار را به جرم پاسخ به تماس تلفنی زنان در برنامه‌ی زنده بازداشت و زندانی کرده است.

این گروه هم‌چنان پخش صدای زنان در تبلیغات رسانه‌ی را نیز ممنوع کرده است. هم‌چنان اجرای برنامه‌ها توسط گرداننده‌ی زن و مرد به گونه‌ی هم زمان را در رسانه‌های دیداری و شنیداری ممنوع کرده‌اند. برنامه‌ها و حتا مهمانان نیز در برنامه‌های رسانه‌یی بر اساس تفکیک جنسیتی صورت می‌گیرد.