آموزش دختران؛ معمای حل نشده در افغانستان 

باوجود خواست‌های دوام‌دار دختران افغانستانی، جامعه‌ی جهانی و سازمان‌های حقوق بشری مبنی بر بازگشایی مکتب‌ها و دانش‌گاه‌ها به روی دختران بالاتر از صنف ششم، طالبان اما بار دیگر بر حفظ فرمان‌شان سماجت کرده و فقط پسران در ولایت‌های سردسیر به مکتب بازگشتند. این وضعیت بار دیگر صدها هزار دانش‌آموز دختر را ناامید کرد. ادامه‌ی این روند بار دیگر در میان کشورها و سازمان‌های حقوق بشری نیز واکنش‌برانگیز شد. شماری از دختران دانش‌آموز می‌گویند که باوجود حاکمیت طالبان آنان از آموزش و برخورداری از تمامی حقوق شان ناامید استند. برخی از فعالان حقوق زن نیز تاکید دارند  که جامعه‌ی جهانی و کشورهای مدافع حقوق بشری بر طالبان فشارهای لازم را ایجاد نکرده‌اند. 

هم‌زمان با دوام ممنوعیت آموزش دانش‌آموزان دختر، شماری از کشورها تلاش دارند که با طالبان در زمینه‌ی بازگشایی نهادهای آموزشی دخترانه گفت‌وگو کنند. در جدیدترین مورد کاردار سفارت ناروی در افغانستان می‌گوید که در دیدار با شماری از مقام‌های طالبان، رییس یوناما و رییس جمهور پیشین کشور بر بازگشایی مکتب‌های دخترانه در سال جدید تعلیمی تاکید کرده است.

پاول کلومن بیکن، کاردار ناروی در کابل، با نشر پیامی در برگه‌ی اکس خود نوشته است که وی با مولوی عبدالکبیر، معاون سیاسی طالبان، حامد کرزی، رییس جمهور پیشین کشور و روزا اتونبایوا، رییس یوناما دیدار و بر ضرورت بازگشت دختران و زنان افغانستانی به مکتب‌ها و دانش‌گاه‌ها در آغاز سال جدید آموزشی تاکید کرده است. 

فرزانه، دانش‌آموز صنف دهم مکتب، یکی از صدها هزار دختری‌ست که بر اساس فرمان طالبان در سومین سال آموزشی پس از حاکمیت این گروه هنوز هم محکوم به خانه‌نیشینی است. بهاری که او انتظار داشت با آمدنش نوید بازگشت وی به مکتب را بدهد؛ اما یک سال دیگر را نیز باید به دور از مکتب باشد.

وی، اکنون بر این باور رسیده است که طالبان هیچ‌گاه به دختران اجازه‌ی آموزش و برخورداری از سایر حقوق شان را به آنان نمی‌دهند. « تا طالب است، دخترا هم اجازه‌ی مکتب رفتن را نخواهد داشت. چون این‌ها هیچ وقت به ما اجازه نمی‌دهند که مثل مردا حقوق خود را داشته باشیم.»

این دانش‌آموز می‌افزاید که رفتار طالبان و محدودیت‌های شان بر زنان بر وی گیج‌کننده است و او نمی‌داند که مشکل شان با دختران چیست. از سوی دیگر وی در پر آشوب‌ترین پایتخت جهان زندگی می‌کند جای‌که به باور او هر اتفاقی ممکن است رخ دهد. 

در همین حال، شماری از فعالان حقوق زن بر این باور استند که جامعه‌ی جهانی و سازمان‌های حقوق بشری در بیش از دو و نیم سال حاکمیت طالبان در افغانستان، بر آن‌ها فشارهای لازم، حداکثر و تاثیرگزار را وارد نکرده است. 

خالده – نام مستعار-، دانش‌جوی دانشگاه کابل است. او، نیز بر اساس فرمان طالبان در دومین سال آغاز درس‌ها در دانش‌گاه‌های دولتی از آموزش محروم مانده است. چشم‌ امید خالده اما در این مدت جامعه‌ی جهانی و کشورهای ابر قدرت بوده است. او، بر این بارو بوده که جامعه‌ی جهانی و کشورهای حامی حقوق بشری به طالبان اجازه نمی‌دهد که این‌گونه ظلم شان را بر زنان و دختران گسترده و آنان را از تمامی حقوق شان محروم کند. 

اکنون که هم‌صنفی‌های پسر او، بدون دختران به دانشگاه برگشته و دومین سال را نیز بدون آنان به درس‌های شان ادامه‌ می‌دهد؛ امید از جهان نیز بریده است. «فکر نمی‌کردم که طالبان دانشگاه را باز کند. اما امیدوار بر این خاطر بودم که شاید کشورهای دیگر آن‌های که در راس قدرت استند؛ جهان در کل به طالبان اجازه ندهند که زنان ایقدر نتوانند که درس بخوانند.»

مریم معروف آروین، فعال حقوق زن با استقبال از تلاش‌های جامعه‌ی جهانی؛ اما تاکید می‌کند که برای برگرداندن فرمان‌های طالبان در برابر زنان این اقدام‌ها کافی نیست. وی، بر این باور است که جامعه‌ی جهانی از فشارهای لازم و حداکثر برای ملزم‌سازی طالبان بر رعایت حقوق زنان استفاده نکرده است.

این فعال حقوق زن هم‌چنان از سازمان‌های حقوق بشری، جامعه‌ی جهانی به ویژه کشورهای ابر قدرت می‌خواهد که صادقانه بر طالبان فشار وارد کرده، آنان را منزوی و محدود کنند. 

خانم آروین هم‌چنان بر این باور است که برای رعایت حقوق بشری به ویژه حقوق زنان و دختران باید جامعه‌ی جهانی از «بدیل حکومت طالبان» در افغانستان حمایت کند. «ما باورمند هستیم که شکل‌گیری یک حکومت مشروع، دموکراتیک و غیرمتمرکز که تامین کننده‎ی عدالت اجتماعی، پایان ستم ملی و تامین حقوق و آزادی‌های زنان و دختران افغانستانی باشد؛ این می‌تواند بهترین فشار بر طالبان باشد.»

مریم معروف آروین هم‌چنان با اشاره به محدودیت‌های روز افزون این گروه بر زنان و دختران در افغانستان، تاکید دارد که طالبان تغییرپذیر نیستند و سیاست‌های سرکوب‌گیری خود را با تغییرات اندک از دوره اول حاکمیت شان بر زنان و دختران افغانستان تطبیق می‌کند. 

این فعال حقوق زن هم‌چنان از جامعه‌ی جهانی نیز انتقاد کرده و می‌گوید که برخی از کشورها برای منافع خودشان از طالبان حمایت کرده و نقض حقوق بشری در افغانستان را نادیده می‌گیرند.

 این در حالی‌ست که طالبان پس از به دست گرفتن قدرت در افغانستان، در نخستین گام آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان ممنوع کرد. سپس این گروه دانشگاه‌های دولتی و خصوصی را نیز به روی دختران مسدود کرد. 

در حالی‌که هم‌زمان با آغاز سومین سال آموزشی در ولایت‌های سردسیر افغانستان، بسیاری از دختران امیدوار بودند که به آنان اجازه‌‎ی برگشت به مکتب‌ها داده شوند؛ اما طالبان بار دیگر مکتب‌ها را بدون حضور دانش‌آموزان دختر بالاتر از صنف ششم آغاز کرد.

با ادامه‌ی این روند شماری از کشورها چون آلمان و هالند؛ سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشری از جمله سازمان ملل، عفو بین‌الملل، فمنا، فریدم ن و و برخی از سازمان‌های دیگر از طالبان خواست که مکتب‌های دخترانه را بازگشایی کند. طالبان تاکنون به هیچ یک از خواست‌های زنان و جامعه‌ی جهانی پاسخ مثبت نداده است.