واکنش‌ها به سخنان هیبتالله؛ نگرانی‌های عمیق از وضعیت زنان زیر حاکمیت طالبان
لیدا بارز
انتشار نوار صوتی تازه‌ی رهبر گروه طالبان، مبنی بر «شلاق زدن و سنگ‌سار زنان در ملاء عام» آنچه این گروه «تطبیق شریعت» می‌خواند؛ با واکنش‌های تند شماری زیادی از کارشناسان، اعضای حکومت پیشین، فعالان حقوق زن و حقوق بشر مواجه شده است.
رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان، در واکنش به سخنان اخیر هیبتالله اخوندزاده در اکس خود نگاشته است؛ مردم افغانستان به خوبی از ادعای طالبان مبنی بر «نماینده‌گی الهی» بروی زمین و رهبری «مستبد» آنان آگاه هستند و هیچ توهمی در مورد امکان تغییر ایدئولوژی «افراطی» این گروه ندارند.
آقای نبیل، گفته است: «سخنان اخیر هیبتالله پیامی واضح و محکم به حامیان و لابی‌گران داخلی و خارجی طالبان می‌فرستد، و آن اینکه؛ علی‌رغم تلاش‌ها برای اصلاح یا تأثیرگذاری بر ما با استفاده از کمک‌های خارجی، مواضع اساسی ما در ضدیت با حقوق اساسی انسانی بدون تغییر باقی خواهند ماند.»
تلویزیون ملی افغانستان تحت رهبری طالبان، نوار صوتی هیبتالله اخوندزاده، رهبر گروه طالبان، را نشر کرد. رهبر طالبان در این نوار تاکید بر ادامه‌ی «سنگ‌سار و شلاق‌زدن» زنان در ملاءعام دارد.
داوود ناجی، کارشناسان امور سیاسی در واکنش به آن نگاشته است که رهبر طالبان چیزی تازه‌ی نگفته، بلکه تعجب وی از جامعه‌ی است که از ۱۹۹۶ تا حالا رفتار طالبان را شاهد بوده‌اند اما از سخنان هیبتالله شاک شده‌اند.
آقای ناجی افزوده است: «طالبان بارها در عمل سنگ‌سار کرده‌اند، شلاق، اعدام، قطع دست و اندام، تخریب بودا و تخریب موزیم کابل، شکستن ساز و تلویزیون را در کارنامه دارند.»
در ادامه‌ی واکنش‌ها به سخنان رهبر طالبان، فریده محب و آزیتا عظیمی اعضای «جنبش اتحاد و همبستگی زنان افغانستان» می‌گویند، اندک امید که زنان افغانستان داشته‌اند؛ اکنون از بین رفته و جهان هنوز هم خاموش است.
بانوی معترض دیگر به‌نام رخشانه رضایی، در اکس نگاشته است که سخنان رهبر طالبان در قبال زنان افغانستان «اوج زن‌ستیزی» است.
این فعال حقوق زن، گفته است: «طالبان یگانه گروه تُندرو هستند که طی دو‌سال‌ونیم با سیاست و فرمان‌های نادرست‌شان بیش از ۵۰ فرمان سخت‌گیرانه برای محدود کردن زنان، صادر کرده‌اند.»
آزیتا نظیمی، عضو «اتحاد و همبستگی زنان افغانستان»، گفت که نزدیک به سه سال است مردم افغانستان از هیچ ظلمی از سوی طالبان در امان نبوده و با پیام رهبر «مجهول و بی هویت» این گروه، امید زنان «صفر» شده است.
از سوی هم لاله عثمانی، زن معترض دیگر در واکنشی گفت؛ ما سال‌هایت فریاد می‌زنیم که مبارزات فیمنستی و برابری خواهی ما مختص تنها زنان افغان نیست.
به‌باور خانم عثمانی، اعتراض زنان یک مبارزه‌ی جهان شمول و همگانی‌ست، علیه «تروریسم» و برای تکمیل کردن معنی دموکراسی. عثمانی خطاب به کشورهای جهان، می‌گوید که اگر امروز با زنان افغانستان بر علیه تروریسم متحد نشوید؛ فردا همین تروریسم بر علیه شما متحد خواهد شد.
از سوی هم هیله نجیب، دختر ارشد داکتر نجیب، رییس جمهور پیشین کشور، با نشر پیامی گفته است که منظور از سخنان رهبر طالبان، جنگ مقابل دموکراسی است، یا امریکا و غرب؟
خانم نجیب، می‌گوید که کشورها در رقابت با شرق، امریکا و غرب چگونه طالبان را به‌رسمیت بشناسد که این گروه زنان افغانستانی را زنده به گور می‌کند.
در ادامه‌ی واکنش‌ها، دکتور رنگین دادفر سپنتا، نویسنده و تحلیل‌گر مسایل سیاسی به قضیه طور دیگر دیده و نگاشته است؛ رهبر طالبان یک امتیاز نسبت به دیگر سیاسیون کشور ما دارد که آشکارا و با وضوح تمام باور‌هایش را ابراز می‌کند.
به باور دکتور اسپنتا: «طالبانیسم را هر قدر که آرایش و پیرایش بدهید، گوهر آن همان چیزی است که جناب ملا هیبتالله می‌گوید.»
آقای دادفر افزوده است که اگر قرار باشد بنام حکومت فراگیر و یا هر توهمی مانند آن کماکان دست‌‌نگر دیگران بمانیم، سرنوشت اسارت‌‌باری، بدتر از امروز، خواهیم داشت. فقط با تکیه بر نیروی مردم و بسیج آن‌ها است که می‌توان به آزادی دست یافت.
در همین حال نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد نیز واکنشی داشته و خطاب به رهبر طالبان در اکس نگاشته است: «بیش از دو دهه است که تحت این شعار، صدها هزار مردم بی گناه، از جمله طالبان شست‌شوی مغزی شد. کشته شد. کشور ویران شد. میلیون‌ها نفر قربانی، معیوب، بی‌جا و مجبور به مهاجرت شدند و فعلا هم افغانستان در بحران عمیق اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی قرار دارد.»
این در حالی‌ست که طالبان از زمان تصرف قدرت در دو سال اخیر بیش‌از ۵۰ فرمان برای محدودیت آزادی‌ها و حقوق زنان صادر کرده‌اند، ظاهراً به نگرانی‌های سازمان‌های حقوق بشری توجهی ندارند و به سرکوب زنان ادامه می‌دهند.
این در حالی‌ست که چندی پیش ریچارد بنت، گزارش‌گر ویژه‌ی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان گفته بود که با گذشت دو‌نیم سال از تسلط طالبان بر افغانستان، وضعیت حقوق بشر در این کشور در حال بدتر شدن است. طالبان در حمایت از حقوق بشر مردم افغانستان ناکام مانده و به‌ویژه بی‌احترامی آنان به حقوق اولیه‌ی دختران و زنان در جهان بی‌سابقه بوده است.
