انتخاب رشته در کانکور؛ خانواده‎‌ها تصمیم‌گیرندگان اصلی

همه‌ساله با فرارسیدن آزمون کانکور شماری از دختران برای انتخاب رشته‌ی دلخواه شان بر سر دو راهی قرار می‌گیرند. مخالفت‌های خانواده برای انتخاب رشته‌های دلخواه دختران عامل این سردرگمی است

آمنه یکی از فارغان صنف دوازده و داوطلب آزمون کانکور است. رشته‌ی مورد علاقه‌ی او کمپیوتر ساینس است ولی نظر به مخالفت‌های خانواده‌ی خود اجازه ندارد این رشته را بخواند. دلیل مخالفت خانواده‌ی آمنه نبود زمینه‌ی کاری برای دختران در این رشته است.

او می‌گوید: «در جامعه‌ی امروزی افغانستان که یک کشور عقب مانده است و برای زنان در رشته‌ی کمپیوتر ساینس زمینه خیلی مساعد نیست که دختر درس بخواند یا کار کند». این‌ها گفته‌های پدر آمنه است که نمی‌خواهد آمنه این رشته را بخواند.

در همین حال خانواده‌ی آمنه به این باور اند که برای دختر بهترین رشته طب یا معلمی است که زمینه‌ی کاری آن نسبت به دیگر رشته‌ها بهتر است.

آمنه می‌گوید هیچ علاقه‌ی به این رشته ندارد اما اگر بخواهد تحصیلات خود را ادامه دهد مجبور است از این دو رشته یکی را انتخاب کند.

سیما محمدی نیز یکی دیگر از داوطلبان آزمون کانکور است. رشته‌ی مورد علاقه‌ی سیما روانشناسی است، او می‌گوید بنابر محیطی که در آن زندگی می‌کند باید رشته‌ی را بخواند که محیط آن کاملا زنانه باشد، چون رشته‌ی روانشناسی با محیط مردانه سرو کار دارد نمی‌تواند این رشته را بخواند.

خانواده‌ی سیما می‌خواهد که او رشته‌ی معلمی را  بخواند که محیط آن کاملا زنانه است.

او می‌گوید: «نظر به همین خواست آن‌ها مه مجبورم که معلمی انتخاب کنم که محیط آن با چیزی که خانواده‌ام می‌خواهند برابر باشد».

او می‌افزاید: در اوایل حتی خانواده‌ی او راضی نبود که او آزمون کانکور یبدهد به عقیده‌ی خانواده‌ی سیما همین که دختر صنف دوازده را تمام کرد کافی است، اما با پافشاری‌های که کرده فقط در حد رشته‌ی تربیه معلم اجازه دارد که ادامه‌ی تحصل بدهد.

تبسم یکی دیگر از دخترانی است که به خواسته‌های خانواده‌ی خود رشته‌ی قابلگی را در یکی از دانشگاه‌های خصوصی می‌خواند.

او می‌گوید: هیچ علاقه‌ی به این رشته ندارد و رشته‌ی مورد علاقه‌ی او کمپیوتر ساینس است، اما به خاطر خانواده‌ی خود این رشته را می‌خواند. او تصمیم دارد بعد از این‌که قابلگی را تمام کرد رشته مورد علاقه‌‌ی خودش را دنبال کند.

در همین تعدادی از دختران به‌خاطر مخالفت‌های خانواده با رشته‌ی مورد علاقه‌ی شان ترک تحصیل کرده اند.

تاج‌گل دوسال می‌شود از مکتب فارغ شده، اما هنوز آزمون کانکور نداده است. رشته‌ی مورد علاقه‌ی تاج‌گل ژورنالیزم است اما به‌خاطر مخالفت‌های خانواده‌ اش این رشته را خوانده نمی‌تواند.

او می‌گوید چون ژورنالیزم یک رشته‌ی آزاد است و با کمره و تلویزیون سرو کار دارد، خانواده تاج‌گل مخالف است که او در تلویزیون و رادیو کار کند.

خانواده‌ی او می‌خواهند که تاج‌گل رشته‌ی شرعیات یا معلمی را بخواند.

در همین حال برخی از جامعه شناسان به این باور اند که رشته‌ها بر اساس جنسیت تقسیم بندی شده و این یک پدیده‌ی تاریخی است و در کشورهای مختلف نیز این تقسیم بندی وجود دارد.

عصمت الله جعفری جامعه شناس می‌گوید که در افغانستان مردم  به این باور اند که باید بین زن و مرد حداکثر تفاوت و فاصله وجود داشته باشد و در چنین جامعه‌یی شغل خود به خود بر اساس جنسیت تقسیم بندی می‌شود.

وی می‌افزاید: « تصور عمومی این است که زنان ظرفیت خاصی برای مشاغل خاص دارند. مثلا داکتری  یا معلمی که در آن احساس بیشتر است و با نقش مادری نیز نزدیک است، و یا انجنیری که یک شغل نسبتا خشن‌تر است برای مردها مناسب است به همین اساس رشته‌ها را مردانه  و زنانه می‌دانند».

به باور آقای جعفری، فضای مردسالار و تصورات خاص از روابط زن و مرد سبب شده تا خانواده‌ها ترجیح دهند دختران شان در رشته‌هایی درس بخوانند که محیط زنانه باشد.

گزارش‌گر: فاطمه صالحی