چرخهای که به امید چرخاندن زندگی میچرخند. اما برای چرخیدن آنها در هرات، شاید بیشتر از هرجایی هزینه بردارد.
طلایه راوک با شرکایش مدتیست تولیدی لباس را راه انداخته اند. به قول خودش، راه انداختن یک تولیدی که تمام مدیریتش را خانمها به عهده داشته باشند، بسان گذشتن از هفت خوان رستم است.
عرف و عنعنات جامعه درهرات اگر راه برای هرکس هموار کند برای خانمهای تجارتپیشه مانع میگذارد. طوریکه طلایه ادعا میکند، باورهای عمومی به دلیل مردانه پنداشتن فضای کار و تجارت، زمینه را برای فعالیت آنها محدود کرده است.
طلایه از روز اول کارش میگوید؛ که برای خریداری لوازم ماشینری تولیدی رفته بود. گفت برای ایجاد کارگاه تولیدی مشکلات زیادی را سپری کرده است.
طلایه میگوید تبعیض جنسیتی، و نگاه مردسالارانه در جامعه مانع شده است تا آنها نتوانند مکان مناسب و بورس فروشگاه داشته باشند.
همین عرفهای اجتماعی سبب شده تا طلایه مکانی را برای تولیدی خود انتخاب کند که از مرکز شهر دورتر و کمتر قابل دید است که این خود برای فروش تولیدات مانع ایجاد میکند.
در کنار عرفهای اجتماعی، برخوردهای تبعیض آمیز، عدم حمایت دولت و نهادهای حمایت کننده زنان در عرصه اقتصاد، سرمایه هایاندک، بحران اقتصادی کنونی در کنار سایر بحرانها، را میتوان بخشی از سایر عوامل شکست زنان در تجارتهایشان برشمرد.
شفیقه شیرزاد صاحب فروشگاه صنایع دستی و تولیدات داخلی در مرکزتجارتی خدیجه الکبرا، از وضعیت نامناسب بازار فروش و نبود حمایت دولت شکایت دارد.
به این حال، اما؛ صدیقه تمسکی بانوی تجارت پیشهی که از موقعیت نامناسب مرکز تجاری بانوان ناراضی است، میگوید؛ اگر زمینه حضور در بازارهای دیگر برایش فراهم شود به راحتی میتواند با مردان به رقابت بپردازد.
وی اضافه کرد: «اگر دولت همت بخرج بدهد و جوانی کند این مرکز را با یک مرکز دیگر در داخل شهر عوض کند بدون شک ما میتوانیم با برادران رقابت کنیم. ما هیچ چیزی از آنها کم نداریم و هنرها وکارما هم فوق العاده است. اما متاسفانه که وضعیت خوب نست ».
این درحالیست که مسوولان اتاقهای تجارت و صنایع در هرات میگویند که آنان تلاش دارند تا وضعیت را برای کارگشایان زن بهبود بخشند.
سعد خطیبی، رییس اتاقهای تجارت ولایت هرات می گوید: «ما در چندین نمایشگاه تجارتی برای زنان غرفه و جای را بطور رایگان فراهم کردیم تا بتوانند تولیدات شان را به نمایش بگذارند. در ضمن، تولیدات شان را به نمایشگاههای بینالمللی نیز بردهایم ».
این در حالیست که وحید وهابزاده کارشناس و استاد دانشکده اقتصادِ دانشگاه هرات، به این باور است که زنان به عنوان متشبثین کوچک در جامعهی مانند افغانستان که حوزه اقتصاد وتجارت در دست مردان است رشد نکرده و همواره به دلیل سرمایههای اندک و فرهنگ عدم استفاده از تولیدات داخلی از این وضعیت متاثر شده اند.
آقای وهاب زاده ادامه داد:«عدم سرمایه کافی عدم مدیریت درست ونبود حمایت دولت سبب شده تا تولیدات داخلی بویژه تولیدات خانمهای تجارت پیشه نه در بازارهای جهانی و نه هم در بازارهای داخلی به فروش برسد ».
این در حالسیت که علی کاوه کارشناس اجتماعی و استاد جامعه شناسی در دانشگاه هرات معتقد است که نبود جایگاه فرهنگی به فعالیت زنان، تجربه و مهارت ویژه، زن ستیزی و مرد سالاری سبب شده تا زنان نتوانند در عرصه تجارت رشد کنند.
تغییر ساختارها و حمایت جدی دولت از زنان از راهکارهای است که به باور آقای کاوه میتواند تجارت زنان را رشد دهد. چون مردانه بودن حوزه اقتصاد به زنان اجازه نمیدهد تا بصورت درست وارد بازار کار شوند.
سوای همه این مسائل؛ آنچه طلایه راوک را با کارمندانش متاثر ساخته است، مقایسه میزان زحمت و استقبال مشتریان از کالاهای تولیدی آنها است.
هرقدر این چالشها دست در دست هم دادند نهتنها نتوانستند گردش چرخهای خیاطی تولیدی طلایه راوک را از کار بی اندازند، بلکه؛ آنها را قاطعانهتر به پیش میراند.

گزارشگر: سودابه احراری